Покрај туризмот, прва финансиска „жртва“ на коронавирусот може да биде државниот буџет, кој е ориентиран кон ДДВ на страната на приходите, а со тоа и на потрошувачката од странските туристи, пишува загрепски Вечерњи лист.
Според планот, оваа година треба да донесе 56 милијарди хрватски куни од ДДВ во државниот буџет, првите два месеци од протокот на пари во буџетот беа дури и малку подобри од планираните, но март би можел да ги донесе првите значајни минуси доколку туристичката потрошувачка забави или запре. Туризмот и сродните трошоци сочинуваат околу една петтина од БДП на Хрватска.
„Сега е повеќе или помалку сигурно дека претсезоната ќе има значителни последици, но рано е да се процени што ќе има летоска во главната туристичка сезона“, коментира Жељко Ловринчевиќ, аналитичар во Економскиот институт.
Интересно е што, извештаите од конкурентните земји од туризмот за коронавирусот се срамежливи, но дури и пред да избувне вирусот во северна Италија, Европа бележи јасен пад кај азиските туристи. Ако европските граѓани се воздржат од патувања досега во не ризични европски земји, хрватските минуси би можеле да бидат големи.
Во зависност од ширењето на вирусот и текот на болеста, можно е во почетокот да има многу откажувања, но сето ова подоцна може да се компензира со т.н. зделки за последен момент. Италијанците сочинуваат околу 12 проценти од странските туристи во Хрватска, тие се одлични потрошувачи, така што нивниот удел во туризмот е уште поголем.
„Можно е туристичката индустрија да претрпи загуби, но тоа е природата на оваа активност и секој што инвестира во туризмот мора да пресметува со непланирани ризици. Не треба да има национализација на загубите во туризмот, бидејќи загубите за една четвртина или година може да се обноват во следната “, предупредува Ловриншевиќ.
Бидејќи заштитата на здравјето на граѓаните мора да има приоритет над можните неповолни економски последици, Ловринчевиќ очекува малку поголем дефицит за финансирање на трошоците поврзани за коронавирусот.
Поради високото потпирање на ДДВ, еластичноста и ранливоста на буџетот ќе биде поголема од ранливоста на целокупната економија – вели овој аналитичар. Можно е земјите погодени од коронавирус да бараат трошоците поврзани со спречување на болеста да бидат исклучени од дефицитот.
– Хрватска може да дозволи зголемување на дефицитот од околу една милијарда евра или 2 проценти од БДП без ова зголемување да доведе до промени во цената на долгот. Проблемот е во тоа што во ваков пресврт на настани би се вратил трендот на намалување на јавниот долг, а би се довела во прашање брзината на воведувањето на еврото, вели Ловринчевиќ.
Ширењето на вирусот во северна Италија и неговото појавување во околните земји, вклучително и Загреб, предизвика два дена паника кај инвеститорите на Загрепската берза, каде цените на акциите паднаа околу 6 проценти. Како и со сите вакви трансакции, загубија само оние што ги продадоа акциите под цената по која беа купени. Во средата ситуацијата се стабилизира.
