Постојат повеќе различни концепти на терапија за карцином и тоа зависи од самата природа на туморот. Кога зборуваме за карциноми ги тргаме на страна туморите кои не се од епително потекло. Значи ги тргаме саркомите, леукемиите, лимфомите…Од сто отсто карциноми, едвај 15 отсто се автохтони имуногени, што значи може да бидат третирани, а 85 отсто според овој концепт не можат да бидат третирани и голем предизвик е како тие да се претворат во имуногени, вели во интервју за МИА доктор Милан Ристески од Клиниката Жан Митрев.

Посочува дека концептот на таргетирана терапија односно сознанието за одредена полиферативна молекула или рецептор на мембраната на туморската клетка и дека благодарение на тие нејзини изменети генетски својства туморот напредува, го развива концептот на таргет терапијата, но таа за разлика од имунотерапијата за жал секогаш доведува до резистенција. Кај имунотерапијата за среќа, наведува д-р Ристески, имаме и пациенти кои и во метастатски средини може да бидат излекувани, но не и кај таргет терапијата.

На прашање дали лекот ивермектин го блокира производството на нови клетки на ракот, нешто што туморот го користи за да расте, одговори дека тој лек во испитувањата се покажува дека делува да се намали експресијата на тип на рецептор на канцерогената клетка, едноставно да го сведе на истиот број како што го имаат и нормалните клетки.

-Прекрасниот механизам на дејство што го има ивермектинот на страна од забрзување на пироптозата е зголемување на функцијата на каспазниот систем за програмирана клеточна смрт. Тој може да биде многу моќен сојузник. Постојат многу малку интересенти да финансираат студии во кои немаат директен профит. Нема патентно решение, изминато е патентното решение, генерички лек е. Многу е тешко вие да внесете назад стар лек кој ќе се применува во медицината, посочува д-р Ристески.

Во врска со тоа што го предизвикува ракот, тој наведува дека канцерската метаболика е стара тема уште од времето на доктор Варбург односно Варбурговата теза дека канцерогените клетки се исклучиво зависни од шеќер, дека долго време се мислело така, но нагласува дека не е така.

-Во изолирани испитувања каде туморски клетки ставени во физиолошки раствор каде воопшто не е ставена гликоза, ама е ставен глутамин како аминокиселина, успеваат дури и без кислород, воопшто нема гликоза и успеваат. Значи нивниот метаболизам не се базира само на аеробна и анаеробна гликолиза, мора да има и ферментација на глутамин во глутамат, мора азот да добиваат. Канцерогената клетка едно е за да преживее, еден сет, а за да преживее и се размножува е тотално друг сет. За да преживее и треба храна, не и треба кислород. Храната, основната што мора да ја има е глутаминат, а на второ место е гликозата, истакнува д-р Ристески.

Во случај на крајно изгладнување, посочува онкологот, туморите користат дури и масни киселини за да преживеат.

-Храната не е доволна само тие да опстанат, мора да има и фактори за раст кои самата туморска клетка и самите тумори ги лачат. Енормно е комплесна туморната биологија, не е составена само од еден механизам. Кога имаме тумор со пресудни гени кои се измутирани уште пред да се родиме, навистина предиспонираноста кон повеќе различни видови тумори е многу поголема и сто процентна. Сите овие фактори се додаваат еден на друг. Нема тумор кој само поради една мутација ќе отиде напред и ќе го победи организмот. Верувам дека за десеттина години ќе научиме како неимуногените да ги претвориме во имуногени тумори и на тој начин тоа понатаму да ни биде основата за лекувањето понапредни стадиуми на ракот, потенцира д-р Ристески.

Лекувањето на онколошките пациенти е долготраен процес. Дали и колку кај нас се применуваат новите протоколи кои постојат и каков е вашиот став во врска со тие протоколи и нивната примена?

Кога ќе кажеме протокол пред се мислиме на една цела етапа на акции кои се точно предвидени за најдобар начин на лекување. Не се протоколите само онколошки или радиотераписки, туку тие се и хируршки. Во однос на онколошките и радиотераписките протоколи тие препораки во најголемиот дел се следат освен во ситуација кога ќе дојдеме во момент кога веќе не постојат протоколи за определена ситуација. Протоколите се создадени кај најчестите типови на рак, во најчестите ситуации, во секоја состојба во која може да се најде пациентот тука нема веќе протокол и постои само некоја логика базирана на досегашни сознанија по која може да се лекуваат пациентите.

По Ковид пандемијата во последно време повторно во центарот на вниманието е лекот ивермектин, но овој пат се спомнува во третманот на ракот. Дали ивермектинот треба да се вклучи заедно со други лекови во лекувањето на онколошките пациенти?

Инвермектинот е стар лек патентиран во 70-тите години на минатиот век со своја долгогодишна примена во тие паразитски заболувања меѓутоа уште пред Ковидот целата таа група антипаразитски лекови станува интересна благодарение на луѓето кои се занимаваат со базични истражувања на онкологијата. Целата приказна за ивермектинот и лекувањето рак јавно доаѓа после случајот на еден маратонец од Мисури, Пол Ман со метастатски кастрационо отпорен резистетен рак на простата. Значи се било дотогаш пробано, веќе болеста отишла во своја резистентна отпорна форма на лекување, сите моменти и ендокрина, зрачна терапија и хемотерапија. Изборот на хемотерапија е сведен само на два лека, ниеден друг нема свое дејство. Тоа е првиот случај каде човек кој нема што да загуби контактирал со луѓе кои се занимаваат со тие базични испитувања, кои му кажале да проба.

Тоа е првиот изолиран случај кај кој ивермектинот покажал дејство. Врз база на случаи ние не можеме да подигнеме голем интерес за студии. Во моментот за ивермектинот има студија во Лос Анџелес кај трипл негативен карцином на дојка. Што кажуваат сознанијата? Глувците не се случајно избрани, идеални се за истражувања, бидејќи базалната метаболна рата, брзината со која клетката работи кај глушецот е четири пати побрза од таа на луѓето. Ако се избере модел каде што е иста брзината на метаболизмот тогаш многу подолго ќе траат и тие истражувања. Имаме море од сознанија дека ивермектинот има повеќе различни антитуморски механизми кои ги поседува. Тоа што во анималните модели го добиваме е охрабрувачко во одреден процент на успешност, а не кај сите пациенти. Сите тумори се различни. Кај глувците се внесува еден клеточен клон кој се развива во рак, хемиски се кастрира имуниот систем на глушецот, на тој начин туморот успева да расте и се испитува дејството на лекот врз туморот. Тоа не е иделен модел, бидејќи во реалноста тој имун систем врши некаква улога кај луѓето. Трансплантираните тумори не се идеалниот начин, дури и на таков идеален начин на испитување ивермектинот нема сто проценти ефикасност.

Тоа што треба да се направи е да се види кои се тие или клеточни туморски или својства на домаќинот односно на пациентот кои ќе бидат подобни за третман. Од тој момент сме далеку барем 10 години. Прашањето е тука филозофско и етичко, бидејќи пациентите го немаат тоа време од 10 години и сакаат да го пробаат лекот. Значи, ниту може да ги охрабрите, ниту може да им забраните, се работи за нивниот живот, не се работи за вашиот живот. Многу е сложена приказната бидејќи немаме востановен протокол ниту за единечна доза, ниту за дневна доза, ниту за густина на доза…Не знаеме ништо. Знаеме дека до 12 милиграми на ден е безбеден, но колку дена по ред така, не знаеме. Зборувам за ивермектинот. За фенбендазол знаеме дека доза од 800 до 900 милиграми на ден во текот на повеќе денови е безбедна. Но, на крајот на денот, кога за одреден пациент знаете дека ќе има кратко време на преживување, воопшто не е етички и професионално и тоа кратко време вие да му го скратите со просечни ефекти од друг лек. Во моментот ситуацијата е таа. Ако ме прашате дали има иднина, да, теориски особено за луѓето кои добро ја познаваат туморската клеточна биологија има иднина. Само што мора да ги помине сите тие фази на испитување, дали во нив се е паметно? Во овој случај сето тоа што го прочитав од стотици трудови, најголемиот дел многу паметно и рационално се направени, што не е случај кај канабисот. Кај него има море од такви бесмислени испитувања што не можете на крај ни самиот заклучок да го сфатите. Меѓутоа кај ивермектиност, кај фенбендазол е многу полесно, се работи за хемиски материјали, за разлика од канабисот каде има активни материи, не знаете во кои концентрации за да може да ги измерите. Тоа е многу тежок начин на следење на фармакокинетика на некоја активна материја низ телото.

Има ли негативни ефекти за луѓето кои на своја рака го применуваат ивермектинот?

Негативните ефекти од лекот се опишани на повеќе медицински сајтови конкретно drugs.com, кој е најинформативен од сите. Досега не сум имал пријава од пациенти кои знам дека на своја рака го земаат. Имам доволна близина со моите пациенти за тоа да ми го кажат, меѓутоа не ми е пријавен негативен ефект, меѓутоа тие не го земаат во некои енормни дози каде и токсичноста би била поголема. Сето тоа се прави многу внимателно.

Дали ивермектинот го блокира производството на нови клетки на ракот, нешто што туморот го користи за да расте?

Да, има цитостатско дејство, но не е само тоа антиполиферативно дејство, туку помага и во тоа што го нарекуваме програмирана клеточна смрт, помага во нешто што го викаме автофагија односно клетките кои веќе се создадени сами да бидат измаркирани како клетки кои треба имуниот систем да ги разгради. Дури и ги оспособуваат клетките на ракот, можеби е вистинскиот збор за нешто што го викаме пироптоза, тоа е трет начин на клеточна смрт, каде имуните клетки иницирани од најчесто воспаление, не и во конкретниот случај, ги убиваат канцерогените клетки. Сето тоа е опишано во механизмите на дејство и не е само тоа, туку дури и имаат учество и во метаболиката на туморското ткиво, значи опфаќаат еден поголем сет од тоа полиферативно туморско однесување. Прашањето дали можат тоа сами да го направат или тоа можат да го направат заедно со други лекови. Одговорот е повеќе кон тоа второто за комбинација со други лекови. Во животинските модели тоа и се добива како заклучок на модално панкратичен дуктален адено карцином. Значи во студијата има глушец и додавањето на ивермектинот кон гемцитабин ја зголемува ефикасноста на цитостатикот. Многу логично ќе ви кажам зошто. Секоја наша клетка, а особено туморската на својата мембрана има „мулти драг резистенси“ рецептори, кои треба да постојат и во нормална клетка, бидејќи на тој начин еволутивно клетките научиле се што е штетно за нив да го пумпаат надвор од неа. Во текот на канцерогенезата туморските клетки учат како генот за НБР1, наместо сто копии да направат пет илјади копии. И густо е распоредена мембраната, особено е тоа случај кај карциномот на бубрежните клетки. Тоа е заради високата експресија на НБР1 рецептор, тој е резистентен на секаков тип хемотерапија. Не постои цитостатик што делува на карцином на бубрези. На друг начин тоа се лекува.
Ивермектинот во испитувањата се покажува дека делува да се намали експресијата на тој тип на рецептор на канцерогената клетка, едноставно да го сведе на истиот број како што го имаат и нормалните клетки.

Трет механизам на дејство, според мене, прекрасен што го има ивермектинот на страна од забрзување на пироптозата, е зголемување на функцијата на каспазниот систем за програмирана клеточна смрт. Тој може да биде многу моќен сојузник. Постојат многу малку интересенти да финансираат студии во кои немаат директен профит. Нема патентно решение, изминато е патентното решение, генерички лек е. Многу е тешко вие да внесете назад стар лек кој ќе се применува во медицината. Претходно имало такви случаи. На пример, случајот со лекот талидомид од 60-тите години кој повторно е внесен во хематологијата, меѓутоа требаше да поминат 30 години. Начинот на финансирање, патентната заштита се секогаш работи кои се многу важни во истражувањата. Би сакал да има финансирање на таков вид студија, но не значи дека позитивна студија на животни, ќе биде и позитивна студија и на луѓе. Дури и фаза 1 и фаза 2 успешни студии на луѓе не значи успешна фаза 3.

Какви се вашите сознанија за ефектите кои ги даваат новите современи терапии во лекувањето на онколошките пациенти?

Не станува збор за еден концепт, тоа се повеќе различни концепти на терапија, зависно од самата природа на туморот. Кога зборуваме за карциноми ги тргаме на страна туморите кои не се од епително потекло. Значи ги тргаме саркомите, леукемиите, лимфомите…Од сто отсто карциноми, едвај 15 отсто се автохтони имуногени, што значи може да бидат третирани, а 85 отсто според овој концепт не можат да бидат третирани. Голем предизвик е како тие да се претворат во имуногени. Концептот на таргетирана терапија односно сознанието за одредена полиферативна молекула или рецептор на мембраната на туморската клетка е дека благодарение на тие нејзини изменети генетски својства туморот напредува, го развива концептот на таргет терапијата, но таа за разлика од имунотерапијата за жал секогаш доведува до резистенција. Кај имунотерапијата за среќа имаме и пациенти кои и во метастатски средини може да бидат излекувани, но не и кај таргет терапијата.

Во однос на локалните пристапи има многу новини. Во Македонија уште одамна се прават радиофрекветните аблации, сега почнаа и микровеив аблации да се прават. Тоа е локален пристап, не е системски и болеста е во некоја локална фаза, радиохирургијата е развиена уште пред 20 години во светот за одреден тип тумори со мал волумен, се прави многу успешно. Од друга страна комбинацијата на моноклонални антитела и цитостатик т.н. конјугирани антитела веќе имаме трета генерација такви антитела, еден дел од имуната терапија односно терапијата со Т-клетки со химерен антигенски рецептор веќе има трета генерација. Има многу нови пристапи и нормално е така да биде.

Дали кај нас се применуваат тие пристапи?

Некои се применуваат, но повеќето не се применуваат.

Една од теориите е дека ракот е предизвикан од паразити, според друга тој е метаболичко заболување и ако се подобри се начинот на исхрана или ако се доведе телото до изгладнување може да се излекуваат повеќе видови рак, а третата која се смета можеби за најофицијална е дека тој најмногу се должи на генетски предиспозиции или мутации што ги развиваат клетките. Што е ракот?

Кога ќе кажеме паразити веднаш ќе ви кажам – не, ама дека одредени вируси можат, врзувајќи се за дел од геномот и тоа ако се врзат на незгодни места, не секаде, дека можат да доведат до рак, но не сто отсто. ХПВ најстариот кој го знаеме-  да, Епштајн-Баровиот вирус да. Да не ги редиме понатаму… Значи вирусот сам по себе без долготрајно воспаление и без блокада на имуниот систем не може да доведе до рак.
Паразитите тргнете ги настрана, другиот дел од прашањето Ви е многу убав. Канцерската метаболика е стара тема уште од времето на доктор Варбург, односно Варбурговата теза дека тие канцерогените клетки се исклучиво се зависни од шеќер, долго време се мислеше така. Не е така. Во изолирани испитувања каде туморски клетки ставени во физиолошки раствор каде воопшто не е ставена гликоза, ама е ставен глутамин како аминокиселина, успеваат дури и без кислород, воопшто нема гликоза и успеваат. Значи нивниот метаболизам не се базира само на аеробна и анаеробна гликолиза, мора да има и ферментација на глутамин во глутамат, мора азот да добиваат. Канцерогената клетка едно е за да преживее, еден сет, а за да преживее и да се размножува е тотално друг сет. За да преживее и треба храна, не и треба кислород. Храната основната што мора да ја има е глутаминат, а на второ место е гликозата.

Како се внесува глутаминот во телото?

Се внесува преку храна меѓутоа и нашите клетки го создаваат. Се храниме благодарение на три основни типови храна: јаглени хидрати кои може да бидат прости и комплексни, масти и протеини. Простите јаглени хидрати особено глукозата, фруктозата, да, тие се основните горива од кои ние го произведуваме тоа што е нашиот бензин, аденозин трифосфат, тоа е она што дава енергија на сите наши процеси… Комплексните јагленохидрати се многу поголеми молекули, тие ни случајно не можеме да ги употребиме како гориво за нашите клетки, меѓутоа тие се извонредно драгоцено гориво за нешто што ние тотално го забораваме, нашиот микробион, добрите бактерии што живеат во нас. Што значи тоа? Моето тело е создадено од десет трилиони клетки. Од 107 килограми, седум килограми се бактерии. Бројот на тие бактерии како клетки е сто трилиони, значи десет пати поголем од бројот на моите клетки. Ако не се тие комплексни јаглени хидрати, тие цревни бактерии нема да можат да преживеат во моите црева. Многу од нивните ензими супстрати му требаат не само на моето, туку на секое тело. Без нив нашиот животен век ќе биде многу пократок. Тоа е неминовен дел. На кој начин станува збор за складирање на енергијата, телото сето тоа го менаџира. Реално најдобриот извор на енергија за нашето тело се мастите и единствен голем резервоар во нашето тело за храна се мастите. Не само поткожното масно ткиво, туку и длабокото висерално ткиво.

Во случај на крајно изгладнување, туморите користат дури и масни киселини за да преживеат. Храната не е доволна само тие да опстанат, мора да има и фактори за раст кои самата туморска клетка и самите тумори ги лачат. Енормно е комплесна туморната биологија, не е составена само од еден механизам. Кога имаме тумор со пресудни гени кои се измутирани уште пред да се родиме, навистина предиспонираноста кон повеќе различни видови тумори е многу поголема и сто процентна. Сите овие фактори се додаваат еден на друг. Нема тумор кој само поради една мутација ќе отиде напред и ќе го победи организмот.

Според вас ќе има ли набрзо лек против рак?

Не еден лек. Станува збор за многубројни комбинации на пристапи, на концепти, во разни фази на туморскиот раст. Колку е туморот покомплесен во својата генетика, толку ќе биде и покомплексно лекувањето. За жал, не е само еден лек, со еден пристап е невозможно. Верувам дека за некои десеттина години веќе ќе научиме како неимуногените да ги претвораме во имуногени тумори и на тој начин тоа понатаму да ни биде основата за лекување понапредни стадиуми на ракот.

Новинар: Рената Пепељугоска

Фото: Фросина Насковиќ

Видео: Владимир Рабасовиќ

Извор: МИА