САД влегоа во Авганистан и ја урнаа тогашната талибанска влада во 2001 година по нападите на 11 септември од страна на Ал-Каеда, која бараше засолниште во земјата.
Со оглед на тоа што американските и НАТО трупите го напуштаат Авганистан по 20 години војна, ова е временска рамка за клучните настани:
– Војна против тероризмот –
На 7 октомври 2001 година – помалку од еден месец по нападите на 11 септември во кои загинаа околу 3.000 луѓе во САД – претседателот Џорџ В. Буш ја почна „Операцијата трајна слобода“ во Авганистан.
Владејачките исламистички талибанци ги засолнуваа Осама бин Ладен и неговото движење Ал-Каеда, одговорни за нападите на 11/9/2001.
Операцијата отвора воен фронт во американската „војна против тероризмот“ и за неколку недели, силите предводени од САД ги симнуваат талибанците, кои беа на власт од 1996 година.
Околу 1.300 американски војници се на теренот до ноември 2001 година, а следната година се искачи на скоро 10.000.
– Заборавена војна –
Американското внимание се одвлекува од Авганистан кога американските сили го нападнаа Ирак во март 2003 година за да го симнат диктаторот Садам Хусеин.
Фрагментираните талибанци и други исламистички тимови се прегрупираат во нивните упоришта во јужен и источен Авганистан, од каде што лесно можат да патуваат меѓу своите бази во племенските области на Пакистан и да започнат бунт.
Во 2008 година, командата на САД во Авганистан бара поголемо учество – Буш испраќа дополнителни војници, со што вкупниот број достигна 48.500 американски војници распоредени во таа држава.
– 100.000 американски војници –
Во 2009 година, Барак Обама – избран за претседател по кампањата што ветуваше крај на војните во Ирак и Авганистан – го зголемува присуството на САД на околу 68.000. Во декември тој испраќа уште 30.000 војници. Целта е да се спречи растечкиот талибански бунт и да се зајакнат авганистанските институции.
До 2010 година, околу 150.000 странски војници се распоредени во Авганистан, од кои 100.000 се американски.
– Бин Ладен убиен –
Осама бин Ладен е убиен на 2 мај 2011 година во операција на американските специјалци во Пакистан.
– Борбените операции завршуваат –
Алијансата на НАТО ја завршува својата борбена мисија во Авганистан во декември 2014 година. Но, околу 12.500 странски војници – од кои 9.800 се американски – остануваат да обучуваат авганистански трупи и да спроведуваат антитерористички операции.
Безбедноста во Авганистан се влошува со ширењето на бунтот на талибанците, а огранок на ИД исто така стана активен во Јужна Азија во 2015 година.
– Засилувања на САД –
Претседателот Доналд Трамп ги укинува сите распореди за повлекување на САД и повторно испраќа илјадници војници во август 2017 година. Сепак, смртоносните напади се множат, особено против авганистанските сили. САД драматично ги засилуваат воздушните напади.
– Разговори –
Следната година претставниците на Вашингтон и талибанците дискретно ги отворија разговорите во Доха, предводени од специјалниот пратеник на САД Залмај Калилзад, фокусирани на намалување на Американците во Авганистан. За возврат, Вашингтон бара талибанците да спречат земјата да се користи како рај за џихадистички групи, вклучително и Ал-Каеда.
– Историски договор –
На 29 февруари 2020 година, САД и талибанците потпишаа историски договор.
Тоа го отвора патот за повлекување на сите странски сили од Авганистан до мај 2021 година – за возврат на бунтовниците кои нудат некои безбедносни гаранции и се согласуваат да одржат мировни разговори со авганистанската влада.
Мировните разговори почнуваат на 12 септември, но насилството се зголемува во Авганистан и преговорите меѓу талибанците и авганистанската влада запираат.
Талибанците се обвинети за бранот насочени убиства против високи активисти, политичари, новинари и жени кои работат.
– Краен датум –
Бројот на војската до крајот на претседателството на Трамп во јануари 2021 година паѓа на 2.500, бидејќи поддршката за воената акција опаѓа. Од февруари, НАТО има околу 10.000 членови на службата во земјата, од кои најголемиот контингент е од САД.
Претседателот Џо Бајден објави дека ќе се држи до договорот со талибанците, но го одложува рокот за повлекување до 11 септември.
Насилството бранува по пропуштениот рок од 1 мај и талибанците започнаа со офанзива заземајќи голем број рурални области близу до големите градови, предизвикувајќи стравувања дека авганистанските безбедносни сили ќе се закопчаат кога заминуваат американските и меѓународните трупи.
– Предавање на Баграм –
Официјални лица на 2 јуни најавуваат заминување на сите војници на САД и на НАТО од Баграм, најголемата воздушна база во Авганистан, сигнализирајќи дека претстои целосно повлекување на странските сили.
Баграм служеше како основна поддршка за операциите предводени од САД во Авганистан, а можноста на авганистанските сили да ја држат базата веројатно ќе се покаже клучна за одржување на безбедноста во блискиот Кабул и зачувување на притисокот врз милитантите.
Талибанците го поздравуваат последниот чекор во повлекувањето на странските трупи.
