Отец Јован КРЕСТЈАНКИН, 16 (29) ноември 1992 година
Во името на Отецот и Синот и Светиот Дух! Драги мои, наши пријатели!
Сега, многу почесто од кога било во целиот мој живот – и тоа не е неколку години – го слушам прашањето: „Како можеме да живееме за да не загинеме“?
Ова прашање го поставуваат и младите, кои штотуку почнуваат да живеат, го поставуваат и постарите, кои го завршуваат својот животен пат, на крајот на кој дошле до страшното откритие дека животот е веќе проживеан, но не во радоста на создавањето, и дека сите напори се вложени во сеопфатно уништување и пропаст.
Да, прашањето „како да се живее“ воопшто не е празно. И колку овие прашања на нашите современици се во согласност со прашањето што му го поставил на Водачот на животот – Христос – Неговиот современик, и тоа не обичен современик, туку чуварот на законот даден од Бога!
Тој праша: Учителе, што треба да направам за да наследам вечен живот (Лк. 10; 25)? „Зборовите Господови, чисти зборови“, одекнаа како одговор и заедно со него ни го открија единствениот правилен начин да ги решиме сите прашања, недоразбирања и сомнежи. Секогаш треба да се обраќаме кон словото Божјо, вели Господ: Што е напишано во законот? Како читаш (Лк. 10; 26)?
Божјиот закон! Тој беше даден на целото човештво за сите времиња. Дадено е во божественото Писмо, дадено е во законот на совеста на секој жив човек, дадено е во законите на богосоздадената природа.
Ниту ти, ниту јас денес нема да негираме дека го знаеме тој голем Господов закон, законот во кој се крие нашата земна среќа и со кој ја достигнуваме вечноста на благословениот престој со Господа и сите Негови светци.
Љуби Го Господа, својот Бог, со сето свое срце, и со сета своја душа и со сиот свој разум… Сакај го својот ближен како себеси. Целиот Закон и Пророците висат на овие две заповеди (Мт. 22; 37-40).
Да, да, го знаеме тој закон и неговите барања и знаеме како да го исполниме со нашите животи. Кој сè уште не знае што е добро и пожелно за нас, а што треба да избегнуваме на сите можни начини?
Господ дал заповед: не прави им го на другите она што не би сакал да ти го прават тебе. Таа заповед е исто така секогаш со нас. Како неуморен и непристрасен чувар, таа го разоткрива и нашето знаење и нашата итрина. Ако Господ го натерал евангелскиот законик да признае дека знае сè што му треба за спасение, нема да се оправдаме со наивно прашање, како до денес наводно да не сме ги знаеле патиштата на спасението.
Божјиот закон е еден, а двете заповеди остануваат непроменети за сите времиња, додека постои светот. Ова се двете сидра на животот. Сакај го Бога со сето свое срце и душа… Сакај го својот ближниот како себеси.
Прашањето за љубовта кон Бог нема ни да го поставиме затоа што нам верниците ни се чини дека тоа е очигледно. Меѓутоа, што е со ближниот?
Кој е мојот ближен? Ова прашање повеќе не му се поставува на Христа со законикот, ниту пак е решено од Господ. Тоа го бараме јас и вие, драги мои, бидејќи ние заедно со современиците почнавме да поставуваме прашања без да го исполниме јасното и живо Божјо слово. Ние сме тие кои со прашања ја прикриваме нашата очај, нашата духовна мрзеливост, нашата немање желба за стремеж, отсуство на желба за љубов. Забораваме дека оние што го почитуваат законот не се праведни пред Бога, но оние што го исполнуваат законот ќе бидат оправдани (Рим. 2; 13).
Јас и ти, веројатно, не би му го поставиле на Господ прашањето: „Кој е мојот ближен кога сега речиси насекаде и отворено сите станаа оддалечени од нас? Нашето несразмерно пораснато „јас“ ги отуѓи дури и нашите крвни роднини, дури и нашите родители.
„Јас“ и „мое“ – тоа е нашиот нов закон на животот. Според него, залудно ќе ја очекуваат нашата помош и оние најблиските, кои ги положиле своите животи во нас, кои се натоварени со тешкотиите на работата, болестите и страдањата, изморени од самите нас. Довчерашните пријатели денес престануваат да ни бидат ближни ако паднат во сиромаштија и ја изгубат можноста да ни бидат од корист во празникот на животот и во трката за среќа.
Си даваме целосна слобода да оцениме се и сешто. На овој начин, испаѓа дека нема никој близок до нас и дека не наоѓаме некој што би бил достоен за нашата љубов: едниот е грешен и недостоен за љубов, другиот е неверник или неистомисленик, третиот ископал јамата во која паднал, што значи дека е достоен за казна.
Заповедта Божја е широка и длабока. Влегувајќи по патот на надменото расудување и истовремено прифаќајќи ги во себе чувствата на свештеникот и левитот кои поминале покрај несреќниот човек, поминуваме и покрај секој што случајно ќе се најде во близина, на кој му треба нашето внимание, кој бара наша помош. Да не зборувам за оние кои едноставно страдаат во тишина во нашата близина.
Ние веќе не го исполнуваме законот, туку се претворивме во судии. Прашањето „како да се спасам“ одекнува празно, бидејќи е погазено со отфрлањето на заповедта дадена од Бога да се сака ближниот. Немаме роднини.
Ќе ја слушаме ли јас и ти денешната приказна – поука за добриот Самарјанин, кому во срцето му пишуваше законот на љубовта, чиј ближен не беше ближен по дух или ближен по крв, туку оној што случајно го сретнал на својот животен пат и кому му била потребна неговата помош и љубов токму во тој момент?
Ќе ја слушаме ли Господовата одлука за законот и за нас, кои го познаваме законот: Одете и правете го истото (Лк. 10; 37). Заборавете на себе и вашето „јас“ и поставете ја во центарот на вашиот живот личноста на која и е потребна вашата помош, без разлика дали е материјална или духовна. Ставете се во центарот на оној на кој му треба ближен и тој ближен станува вие.
Тоа, драги, е мерилото за нашиот духовен раст, каде што се крие одговорот на спасението. Одете и направете го истото. Одете и правете како што учи Господ. Одете и правете му добро на секој што му треба, без разлика на неговото потекло, без разлика на неговата социјална положба, без разлика на било што. Оди и прави добро, и ти ќе го исполниш законот на љубовта.
Правете добро… правете добро од срце, правете го во името на Бога на сите ваши браќа во Бога, правете им добро на вашите непријатели, правете им добро на оние што ве мразат и ќе го исполните законот на љубовта. Љубовта кон ближните ќе те зближи со Бога, ќе го исполниш законот Христов и ќе се спасиш.
Сега, кога поминува опиеноста со таканаречената духовна слобода со која бевме обземени, се крева маглата на самозалажувањето и заблудата, кога ќе видиме дека црквите се отвораат во голем број, дека манастирите примаат младинци кои се крстија дури вчера, точно сега станува очигледно дека создавањето дела на љубов кои го исполнуваат Христовиот закон не е толку едноставно. Да, мора да се научи, мора да се посакува. Неопходно е да ја видиме и почувствуваме можноста за преобразување на нашата душа, можноста за спасение, само во дела на љубов кон ближниот.
Сепак, нема ништо од тоа. Засега такво нешто нема и што е најважно, нема ни стремеж кон тоа.
И јас и ти нема да замислиме сосема нови појави во нашите животи?
Денес, кога поплава од досега непознати искушенија ја преплави Русија, кога развратот, насилството, среброљубието, пијанството и наркоманијата станаа јавни, па дури и вообичаени пороци, кога желбата за светото и истовременото богохулење над него се борат и доминираат врз човекот, прашањето за милост и љубов прераснува во првото и најважно животно прашање. Само преку милосрдие и љубов може да се добие Светиот Дух Божји, што е единствениот начин на кој можеме да се спротивставиме на страшните духови на злоба кои ги завладеале луѓето и светот.
Не случајно, драги мои, во ова страшно апокалиптично време од последниот период на постоењето на светот, милоста Божја повторно допира до паднатиот човек.
На улиците, меѓу оние кои живеат до нас, се повеќе се појавуваат луѓе кои бараат од нашата милост и кои порано ги нарекувавме сиромашни. Постарите луѓе, кои отсекогаш биле во Црквата, сега повторно излегоа на улиците за да ѝ донесат корист на Црквата – да ги вратат паднатите, давајќи им можност на луѓето да го покажат духот на христијанското милосрдие, така што оние што отпаднаа од Бог преку гревот, би се вратиле преку Божјата милост. Оние кои сега бараат наша помош, кои нè гледаат со страв и вина, го заслужуваат Царството Небесно со својот тежок сиромашен труд.
Затоа, нема да ги одминеме подадените раце, страдалните очи исполнети со болка и тага, нашиот ближен. Ние, драги мои, нема да поминеме покрај сопственото спасение: нема да поминеме покрај Самиот Христос, Кој, според ликот на секој на кого му е потребна нашата помош, нè повикува на вечерата на љубовта.
Пред вратата е нелицемерниот Божји суд и благиот збор на Синот Човечки Христос, упатен до некои: Одете, благословен од Мојот Отец; прими го Царството подготвено за тебе од основањето на светот. Затоа што бев гладен, а ти ми даде да јадам; Бев жеден и ми дадовте да пијам; Бев странец, а вие Ме примивте. Бев гол, и Ме одведоа; Бев болен, а вие Ме посетивте; Бев во затвор, а вие дојдовте кај Мене (Мт. 25; 3436).
Меѓутоа, Тој нема да се колеба со друг, страшен и решителен суд: Одете од Мене, проклети, во вечниот оган подготвен за ѓаволот и неговите ангели (Мт. 25; 41).
Спасете се, наши пријатели, спасете се! Спасете се, минувајќи низ животниот пат кон спасението, што никому не му е воопшто лесно, особено сега!
Ти Самиот, милостив Господи, вдиши во нас чувството на Твојата љубов и удостој нè за вечна радост во земјата на живите.
Амин.
