Дојче Веле
Кога Мишел Платини ja промовираше своjaтa идеја уште во 2012 година дека ЕУРО2020 треба да се одржи во повеќе европски градови отколку во една земја домаќин, зборот што тој го користеше за да ја опише својата идеја беше „необична“.
Девет години потоад, Платини одамна го нема како претседател на УЕФА, жртва на корупциската криза во која беа вклучени ФИФА и Сеп Блатер. Пандемично опфатената 2020 година ја снема, без Евро2020 да ја красат. Но, неверојатно, и покрај се, цврстата идеја трае.
Овој најчуден Европски шампионат почна во Рим со натпревар помеѓу Италија и Турција. Следуваат натпреварите во Баку, Копенхаген и Санкт Петербург в сабота, а в недела Букурешт, Амстердам и Лондон играат домаќини. Будимпешта, Севилја, Минхен и Глазгов се другите градови домаќини.
Освен надреалната новина на голем турнир без централен домаќин, сепак постои пандемија со која треба да се бориме. Во нормални времиња, настани со големи билети како ова значат време на забава за љубителите на фудбалот низ цела Европа. Стадионите со намален капацитет, барањата за тестирање на гледачите да одат на натпревари, навивачки зони или решетки и строгите правила за карантин во многу од нациите домаќини се новата реалност.
Имајќи го сето тоа на ум, не само фановите кои посакуваат работите да бидат можеби малку поинакви. Оние во секторите за угостителство и туризам низ целиот континент, исто така, веројатно ќе се прашуваат што би можело да се случи во текот на следните неколку недели.
Дури и без пандемија, економското влијание на Евро 2020 секогаш се разликуваше од вообичаеното Европско првенство или Светското првенство поради новото поставување на домаќинот.
ЕУРО 2016, одржано во Франција, имаше импакт врз економијата на земјата за околу 1,2 милијарди евра, според студијата на Центарот за спортско право и економија (ЦДЕС) со седиште во Лимож и агенцијата КЕНЕО.
Повеќе од 600.000 посетители престојувале во Франција во просек по осум дена со просечно трошење на по 154 евра секој човек. Заедно со фактот дека на Франција и требаа малку капитални инвестиции за да се подготви за турнирот (потроши околу 200 милиони евра за надградба на инфраструктурата), одлуката за домаќин имаше и економска смисла.
Турнирот распределен во 11 градови во различни земји секогаш ќе имаше значително разблажено економско влијание за одделните локации. Сепак, од страната на инвестициите, тоа значеше дека нациите-домаќини и градовите нема да мора да потрошат ништо отколку како домаќини на целиот турнир. Навистина, кога Платини ја претстави својата идеја за ЕУРО2020 пред девет години, дел од неговата логика беше колку беше скапо ЕУРО2012 за Полска и Украина.
Пандемски блуз
ЕП сепак ќе беше далеку поголем финансиски бенефит за градовите домаќини, да не беше пандемијата.
Ирската престолнина, Даблин, беше подготвена да организира четири натпревари на Евро 2020, но во април оваа година од УЕФА им беа одземени правата за домаќин поради особено строгите регулативи за пандемијата во Ирска.
Долго пред тоа, студијата спроведена во 2019 година од страна на консултантот EY-DKM во име на Градскиот совет на Даблин покажа дека присуството на околу 90.000 туристи во градот за време на траењето на турнирот ќе ја зајакне економијата на градот до 106 милиони евра.
Другите градови домаќини можеа да очекуваат слично особено Лондон, кој ќе биде домаќин и на полуфиналето и на финалето. Сега сето тоа е очигледно различно. Повеќето натпревари на турнирот најверојатно ќе се играат на стадиони со помалку од 50 отсто капацитет. Мал дел од навивачите што би патувале низ Европа ќе патуваат во текот на следните недели. Правилата за карантин остануваат строги во многу градови домаќини, особено во Велика Британија, каде Глазгов е домаќин заедно со Лондон.
За оние малкунавивачи кои ќе патуваат за натпреварите, фан-зоните, баровите, хотелите и градските центри сепак ќе бидат предмет на правила што значително ја ограничуваат економската активност на туристите. Сепак, турнирот започнува во време на општо олабавување на правилата со опаѓање на случаи на заразени – обезбедувајќи малку поддршка за оние во секторите за патувања и угостителство.
Се уште добар месец за УЕФА
Економски гледано, ЕУРО2020 е непрепознатлив за неговите колеги од последните години. Додека ЕУРО2016 обезбеди очигледен благодет за француската економија, ЕУРО2012 беше исто така важно во развојот на полската и украинската економија, од различни причини.
Двете земји потрошија околу 31 милијарда евра пред тој турнир, со огромно мнозинство наменети за патишта, аеродроми, железници и друга инфраструктура. Додека во годините по завршувањето на турнирот, Украина беше опфатена со војната во Донбас, инфраструктурните инвестиции на Полска продолжуваат да носат долгорочни придобивки за земјата. Една група што многу веројатно има економски придобивки од ЕУРО2020 е УЕФА, административното тело на фудбалот во Европа. Преку профитабилна продажба на радиодифузни и комерцијални права за натпреварувањето, Европското првенство стана сериозен генератор на профит во последните неколку години.
УЕФА оствари нето добивка од 847 милиони евра на ЕУРО2016, што е зголемување за 500 милиони евра од Еуро 2012. Растот на приходите од конкуренцијата драматично порасна со текот на годините. На пример, ЕУРО1992 имаше приход од само 40,9 милиони евра.
Пандемијата веројатно ќе има влијание врз бројките од оваа година, а финансискиот извештај на УЕФА следната година на крајот ќе ја каже целосната слика. Но, приходите на организациското тело сепак ќе бидат изолирани на начин за кој баровите, хотелите и рестораните во градовите домаќини можат само да сонуваат.
