Повлекувањето на Соединетите Американски Држави од Авганистан означува крај на ерата на американска интервенција на Блискиот исток, пишува француското издание „Ле Фигаро“, повикувајќи се на изјавата на поранешниот советник на Барак Обама, Филип Гордон во Сорбона.

Како што објаснува експертот, секоја американска операција за промена на режимот во регионот во последните 50 години заврши со неуспех. Курсот за повлекување на Вашингтон од Блискиот исток започна уште во периодот на Обама, продолжува со Трамп и ќе биде завршен со следниот претседател – демократ, убеден е специјалистот.

„Во 2001 година, Американците дојдоа во Авганистан да ги соборат Талибанците. Денес тие потпишуваат договор со нив за враќање на истото место каде што беа на 11 септември“, го цитира „Фигаро“ поранешниот советник за американскиот претседател Барак Обама за Блискиот исток, Филип Гордон, кој се обрати на конференција во Сорбона. Според него, договорот на Вашингтон со Талибанците нема да трае долго: штом Американците ги повлечат своите трупи, режимот на Кабул е во опасност да падне затоа што Талибанците ќе бидат посилни.

Експертот е сигурен: модата за промена на режимите во САД заврши. Од сонот на неоконзервативците, кои под влијание на Џорџ Буш мислеа да наметнат демократија со сила на Блискиот исток, па се до повлекување на последните американски сили од Авганистан, најавени од Доналд Трамп, „тоа е како да поминале илјада години“, пишува весникот.

Во неговата претстојна книга, поранешниот советник на Обама ги сумира 50-годишните напори на САД за промена на диктаторските, непријателските или корумпираните режими на Блискиот исток. Од соборувањето на иранскиот премиер Мохамед Мосадек, организиран од ЦИА во 1953 година, до инвазијата на Ирак и егзекуцијата на Садам Хусеин во 2003 година, вклучително и воената поддршка за муџахедините во Авганистан за борба против Советскиот Сојуз и комунистичкиот режим во Кабул, сите овие интервенции не успеаја.

„Еднаш во една деценија, Американците го нападнаа Блискиот исток за да го сменат локалниот режим. Од политички причини, за да се ограничи распространувањето на оружјето за масовно уништување, да се воспостави демократија или да се промени животот на луѓето. Секогаш изгледа како добра идеја. Но, секогаш завршува лошо“, појаснува Гордон.

 

Американските методи може да варираат во зависност од ситуацијата: државен удар, тајна воена помош, поддршка на одредени сили во земјата, инвазија, окупација. И првите резултати обично се охрабрувачки. Населението го поздрави соборувањето на диктаторот и ги третира американските војници како ослободители. „Тогаш победата се најавува предвреме. Кога ќе решат да го сменат режимот, Американците ја преценуваат заканата и ги потценуваат ризиците“, забележува експертот.

Проблемите започнуваат кога ќе се појави стратешки вакуум, обично придружувајќи го падот на режимот во регионот. Во опозициските групи, обединети против режимот, по неговото соборување, започнува расцеп, како што се случи во Авганистан во 1992 година или во Ирак во 2003 година. Безбедносниот вакуум го пополнуваат конкурентските групи, меѓу кои започнуваат судирите и тие ги привлекуваат соседните земји.

Барак Обама, избран благодарение на ветувањето да стави крај на американската интервенција во Ирак и Авганистан, извлече поука од војните што ги започнаа неговите претходници. „Уривањето на режимот е полесно отколку создавање нов. Безбедносниот вакуум може да биде полош од репресијата. Населението не сака кога странските трупи им ја напаѓаат земјата. Новите режими никогаш не се поволни за САД, како што очекуваат, затоа што населението се придржува кон националистичките погледи и не го сака тоа кога решаваат наместо него“, рече Гордон.

Покрај тоа, несакан ефект од ваквите операции може да биде нивното влијание врз другите земји: „Сирискиот народ виде дека ние им пруживме помош на Либијците. Можеби тоа ги натера на бунт, вели експертот.

Во текот на неговите два мандат, Барак Обама имаше намера постепено да и стави крај на американската навика за „смена на режимите“. Доналд Трамп ја продолжи истата политика, правејќи уште повеќе напори за повлекување на американските трупи од Блискиот исток. И, ако во ноември тој биде сменет од демократски претседател во Белата куќа, политиката на „смена на режимот“ нема да биде рехабилитирана, уверен е Гордон.

„До одреден степен, ние ќе ги обновиме односите со Европа. Веројатно ќе и помогнеме во Сахел. Но, веќе нема да се бориме“, предупреди Гордон, кој го поддржува демократскиот кандидат Џо Бајден во предизборната трка.

Во исто време, како што наведува весникот, иако овој пресврт во американската политика го сврте светскиот поредок наопаку, остави многу прашања без одговор. Дали американската воена апстиненција во Сирија предизвика уште поголем хаос отколку интервенцијата? Зошто развиените сили го исполнуваат вакуумот што го оставија Американците (Русија, Турција, Иран) успеваат таму каде што САД претрпеа неуспех ? Во случај да биде реизбран, дали може Доналд Трамп, кој сака режимот на Техеран да западне под санкции и внатрешен притисок, да се спротивстави со сила за да се спречи создавање иранска нуклеарна бомба?