Никола ГРУЕВСКИ

1. На денешен ден, 4-ти мај 1903 година убиен е Гоце Делчев, еден од најголемите македонски револуционери и личност која во своето време ужива најголем авторитет меѓу народот и припадниците на македонската револуционерна организација. По неговото убиство, цели 117 години тој е славен и почитуван од Македонците на сите територии на географска Македонија. Целиот живот го посвети на ослободителното дело и загина за слободата на Македонија.
Нека му е вечна слава.

2. Дури и денес Гоце Делчев е подеднакво актуелен како во своето време. Не толку заради обидите тој да биде присвоен од нашиот источен сосед како и целокупната македонска современа историја до 1944 година, затоа што тоа не е ништо ново, туку заради неверојатниот продор, а со договорот за добрососедство и поддршка што властите на Македонија ја дозволија на надворешните пропаганди на соседите.

Живееме во чудно време. Оние кои барем малку читале историја може лесно да подвлечат паралела со големите балкански политички пропаганди во 19-тиот и 20-тиот век во Македонија (грчки, српски, бугарски и други) и ова што се случува денес од страна на некои од соседите, со сериозна поддршка од нивни домашни соработници.

Централниот медиум за пропаганда тогаш била црквата, нешто подоцна во мал дел и весниците, а денес тоа се медиумите.

Начинот порано бил преку собирањата во црквата и црковните училишта и активностите на вековните лица и учителите, денес преку политичари, новинари, аналитичари и други познати личности во општеството, вклучувајќи дури и луѓе од црквата иако денес нивното влијание е неспоредливо помало од она во минатото.
Неверојатно повторување на историјата. Во овој период, откако соседна Грција ја заврши својата работа, во полн ек е кампањата на соседна Бугарија, која исто така ја заврши својата работа, но тоа им се виде толку лесно, што поскаа и повеќе. Нашата држава на овој план, се повеќе наликува како Македонија под окупација, во времето кога немаше држава, институции и сојузници. Отпорот е сведен на поединци, изостанува институционален аргументиран отпор и одговор.

Со оглед дека кампањата е во полн ек, секој аргументиран отпор од кого и да е, наидува на жесток одговор, преполн со навреди, клевети, потсмев, понижувања и прогон. Во тие пропагандни активности се вклучени комбинирано, директно дел од високите претставници на соседот и секако со полна пареа нивните локални марионети, кои стануваат и легнуваат со мислата како да го замолкнат некој кој дал аргументиран одговор на невистините, на лажното презентирање со цел присвојување на македонската историјата.
Тоа е важно бидејќи следната цел, веќе тоа не е тајна е: името на јазикот, македонскиот и секако целосно присвојување на историјата.

Ако ова го добијат и ако некој наивно мисли дека тука ќе запрат, многу се лаже или е неинформиран. Тоа веќе не го ни кријат одредени високо позиционирани политичари на нашиот источен сосед. Еден од нив, деновиве откако прво го пофали г. Денко Малески, потоа малку и го искара, најпрвин со потсмев (ставајќи во наводници) дека споменатиот имал „научно откритие“ со тоа што кажал дека Македонците и Бугарите сепак биле еден ист народ, додава дека не само што сме биле, туку и продолжуваме да бидеме макар и на сила разделен еден ист народ. Но оди и понатаму, па вели дека верува дека не е далечен денот во кој повторно ќе бидеме заедно, и таму каде што течело, пак ќе течело.
Ако некој наивно верува дека во овој дел тој мисли на обединување во рамките на ЕУ, само би му одговорил дека да беше така немаше да имаме условувања на тој пат и најава на блокирање на преговорите (секако не пред изборите во Македонија) доколку не се прифатат нови отстапки на национален план. Тој сѐ уште во некакви рамки на пријателски критики го коригира Малески, дека не само Делчев и Мисирков, туку сите останати преродбеници и револуционери на ВМРО биле Бугари кои си го дале животот за како што вели, „бугарштината во Македонија“.

Потоа, почнуваат нападите, навредите и потсмевот кон мене, како непријатно изненадување, како што ме нарекува. Денко Малески е позитивното а јас сум бил негативното изненадување.

Навистина жалам што вакви личности, кои згора се и на високи државни функции, ги иритираат македонските граѓани, нѐ оддалечуваат со бугарскиот народ, со кого имаме многу заедничко, за кого имам одлично мислење и пријатни чувства како кон близок до нас народ и сосед, со многу лични пријателства со поединци од оваа држава.

Имам впечаток дека дел од политичарите во Бугарија со овие теми се обидуваат да добијат повеќе гласови од националистичките гласачи, но и да ја остварат зацртаната цел, бидејќи Македонија во моментот ја чувствуваат слаба, незаштитена, со влада која е лесно прави отстапки, а како членки на ЕУ и далеку подобро позиционирани.

Сосема логични се забелешките дека овие поединци од Бугарија ова го прават само кон нас бидејќи, географска Македонија има и во Грција и таму немаат никакви слични активности или претензии. Ниту пак вака „се силат“ кон Србија каде им се припоени дел од нивната територија по втората светска војна, т.н. Западни покраини.

Ако имаат принципиелен однос, каде сѐ да побараат права на Бугарите во Србија. Нели и тоа е окупиран дел на Санстефанска Бугарија: Димитровград, Босилеград… Не сме чуле да се обратат таму. Таму имаа и некоја ослободителна организација наречена ВРТОП. Дел од Бугарските историчари тврдат дека Никола Пашиќ имал бугарски корени. Што не ја прашаат Србија за тоа.

Едноставно, во Македонија начекаа „село без кучиња“, па удри…
Затоа нивните локални пропагандисти се сега охрабрени и забревтани.

Во тие обиди за дискредитирање веќе не знаат ни што говорат. Еден од нив ми се нафрли дека едниот мој дедо бил Грк а другиот Бугарин. За првиот како доказ приложува дека загинал како војник на грчката армија во Грчко-Италијанската војна во 1940 година, но не ја кажува целата приказна.
Предците на таткото на мојот татко, чие име го носам, според кажувањата на мојата баба и другите роднини,се доселиле во Сетина од Смилево пред тој да се роди во Сетина, каде што, подоцна нивните имиња и презимиња морале да мутираат со буквата „с“ на крајот. Во Сетина се родил мојот дедо и ја запознал баба ми Марија, чие семејство се староседелци од соседното Крушоради. Имав среќа мојата баба да поживее 91 година, до декември 1992 година, и да знам што се чувствувале по националност и кој јазик го говореле, така што ваквите пропаганди да можам да ги дочекам со насмевка.

Она што тој не го кажува, а што е забележано во историјата, е што на почетокот на Грчко-Италијанската војна, кога во тоа време фашистичка Италија навлегува на територијата на Грција, Грција врши присилна мобилизација. Едно утро рано, во 05 наутро, грчката армија доаѓа во Сетина и будејќи ги сите, соопштува дека сите мажи и сите коњи треба веднаш да тргнат со нив. Веднаш потоа, сите Македонци во грчката војска се ставени во првите борбени редови, како „топовско месо“. Грчката армија брзо напредува и ги потиснува Италијанците во Албанија каде ги брка и навлегува и на таа територија, каде што два месеци по присилната мобилизација, најпрвин е тешко ранет со граната додека бил во шатор, а подоцна е починат во болницата во Лерин.

Татко ми, по доаѓањето во Македонија на околу 10 годишна возраст и како и сите деца – бегалци, откако станал возрасен, во следните децении имал прилика да си го поврти грчкото државјанство и да си го врати имотот, како и слободно да патува во Грција (повеќе децении не му беше дозволено) само доколку се декларира во документите како Грк по националност. Како помлад имал уште една можност. Како и на сите деца на загинати војници државата им обезбедувала бесплатно студирање и стипендија за студирање како и финансиски надомест до одредена возраст. Тој не одлучува да го бара и добие тоа и денес, во својата 83 година, воопшто не се кае и слатко се смее на ваквите пропаганди, но и е загрижен заради нивниот нов продор, иако е човек кој никогаш активно не бил во политиката. Син на братот на неговиот татко загинал како припадник на партизанските единици на ДАГ, и уште еден негов прв братучед.

Мојот друг дедо Михајло Мијалков е роден во населбата Ново Село во Штип, каде неговото бројно семејство биле староседелци. За жал и него немав можност да го запознаам, бидејќи починал 7 години пред да се родам, но за среќа, неговата сопруга, мојата баба Благородна, со која заедно израснав, секој ден додека беше жива зборуваше за него, така што од неа и од другите роднини знам дека тој имал работилница за производство на чевли со 12 вработени (во тоа време немало големи фабрики во Македонија и ваквите приватни погони ги покривале потребите на населението). Изработувал најквалитетни и најмодерни, во тоа време машки, женски и детски чевли и чизми и никогаш не се вмешал во политика. Никогаш.
Редовно за Божиќ и Велигден дарувал поголеми количини чевли на сиромашни семејства и на деца кои останале без родители, а често го правел тоа и во други денови. Единственото нешто ако може да се поврзе со политика, е што повремено, кога ќе побарале изработувал и по тајни канали испраќал чизми за партизаните како помош. По Втората светска војна сите приватни стопанственици преминале на државна работа, па така и тој, работејќи ја истата работа, но кратко потоа се разболел и имал долго 13 годишно боледување по кое починал во 1963 година.

Инаку, во двата периоди, во српското и бугарското владеење во Македонија, со закон било оневозможено некој да се декларира како Македонец на попис или било како. Освен дома и во приватни кругови, на сите официјални места, нашите предци немале избор.

За жал, денес полека повторно чекориме во тој правец. Како што тргнало и ако вака продолжи, ќе се вратиме со именување на тоа што сме само по дома и во приватни кругови.
Сепак, и покрај сѐ, без држава, без институции, без сојузници, чувството на припадност и посебност, останало кај мнозинството Македонци.
Затоа, не треба нечиј политичар или пропагандист да ми кажува како се чувствувале моите предци. Имав прилика да ги запознаам, а со некои од нив и да живеам и да слушам како за нас велат : „ние, Македонците“, а за нив „тие Бугарите, или Србите, Грците…“. И истите да ми пренесат, како оние кои не се веќе живи, реално се чувствувале и декларирале.

Македонците и Бугарите се блиски народи. Но, отсекогаш постоела посебноста, која заради немањето држава, кодифициран јазик и институции не била официјална.

Една била ситуацијата де јуре, друга де факто. Така било и во српскиот период од 1918 до 1941 година. Македонците де јуре биле Срби. Де факто, најголем дел се чувствувале Македонци, но на попис немале право да се изјаснат како Македонци.

Денес некои наши соседи во отворена пропаганда кампања, како аргумент ја користат ситуацијата која била „де јуре“. Сепак, суштинско е тоа што било де факто.

Треба да знаат дека операцијата за асимилација на населението во Вардарскиот дел на Македонија не успеа. И знаат. Но, прават нови обиди.

За претставувањето како Бугари на многу наши револуционери во нивните спомени или писма, повеќепати досега е објаснето, но и ќе го повторам цитатот од мојот претходен ФБ статус на професорот по историја Др. Ванчо Георгиев, кого актуелната власт го избра и го назначи за член на преговарачкиот тим, односно комисијата за историски прашања со Бугарија. Тој во август 2014 година, во предговорот на спомените на Андон Јанев Ќосето пишува: „На крај, ќе нагласиме во спомените на А. Ќосето, како и кај другите дејци од овој период, за именувањето на македонското население што било под духовно покровителство на Бугарската егзархија се користи терминот Бугари, исто како што и за именувањето на населението што било под духовно покровителство на Цариградската патријаршија се користи терминот Грци или гркомани. Во случајот, споменативе термини преставуваат синоними за означување на конфесионалната припадност на населението во Османлиска Македонија, а не етноними“.
(целиот текст на оваа тема е во точка 3 од линкот од претходниот статус: https://www.facebook.com/NGruevski/photos/a.10152233452917716/10158400684982716
Во него има објаснување и за едицијата Про Македонија).