Атина и Каиро не успеаја да постигнат договор за тоа како да го решат спорот околу сопственоста на православниот манастир Света Катерина на Синај.

Прашањето чиј манастир е предмет на спорот се појави откако судот во Каиро пресуди да го конфискува имотот на ова светилиште, да го распушти братството и да го претвори овој, најстариот континуирано активен христијански манастир во светот, во музеј и туристичка дестинација, и покрај претходниот вонсудски договор меѓу египетските власти и манастирот, со кој се исклучуваше таквата можност.

По ескалацијата на незадоволството на Атина од последната судска одлука, во Каиро беше организирана средба на министрите за надворешни работи на двете земји, која, како што беше официјално објавено и снимено од камерите, се одржа во конструктивна и многу срдечна атмосфера, но без договор и без исполнување на суштинското барање на грчките власти.

Тоа е, без писмен договор што гарантира зачувување на непроменетиот статус на манастирот, без обврска за зачувување на неговото духовно и културно наследство и обезбедување поддршка за монашкиот начин на живот и карактерот на поклонението на светилиштето.

Грчкиот министер за надворешни работи, Јоргос Герапетритис, како и премиерот Киријакос Мицотакис, за време на неодамнешната посета на египетскиот претседател Абдел Фатах ел-Сиси на Атина, доби само ветувања дека „православниот карактер на манастирот, кој е под заштита на УНЕСКО како составен дел од светското наследство, ќе биде зачуван“ и дека, кога станува збор за имотот, „во наредниот период ќе бидат извршени технички анализи за да се утврди дали постојат можности за постигнување договор“.

Фактот дека египетскиот претседател сè уште не ја поништи спорната судска пресуда за Атина укажува на ризикот дека египетската страна сè уште ќе се обидува да го одвои статусот на сопственост од нејзиниот религиозен и историски карактер во понатамошниот процес. Ова потоа би можело да доведе до ограничувања на неговите активности, но и промени во неговиот автономен статус, бидејќи со векови уживал заштита и на христијанските и на муслиманските власти.

Имено, фактот дека манастирот Света Катерина Синајска е изграден пред 15 века по наредба на византискиот император Јустинијан I на местото каде што, според верувањето, Мојсеј ги примил плочите со Десетте заповеди од Бога, што го направило особено значаен за христијаните, Евреите и муслиманите.

Исто така, според традицијата, Мухамед лично издал документ со кој се гарантира целосна заштита на ова христијанско светилиште, кое се чува во манастирската ризница со реликвии, икони и ракописи, од кои многу се на грчки јазик.

Манастирот, исто така, ја сместува најстарата континуирано активна библиотека во светот.

Така, овој православен манастир во подножјето на Синај во Египет е под автономија на Синајската црква, која е дел од пошироката Грчка православна црква и уживала голем степен на автономија низ историјата.

Во исто време, тоа беше и предмет на обиди од страна на разни египетски власти да го запленат имотот на манастирот, кој се состои од десетици градини, 12 капели и плодна земја надвор од манастирските ѕидини. Манастирот со векови го водат грчки монаси, а литургијата и секојдневниот живот се водат на грчки јазик.

За Грција, тој претставува симбол на присуството на православието надвор од националните граници, мост помеѓу грчката култура и поширокиот православен и христијански свет, живо сведоштво за нивната духовна и културна историја, иако физички се наоѓа надвор од границите на Грција.

Одлуката на египетскиот Апелационен суд, со која се затвора манастирот и се покренува постапка за конфискација, претставува правна стапица, со оглед на фактот дека египетскиот претседател не го ратификуваше вонсудскиот договор, ниту ја поништи судската одлука со декрет, не беше донесен никаков друг правен акт, ниту пак беше постигнат некаков конкретен договор на состанокот на шефовите на дипломатиите.

Ова растегнување и заобиколување на дадените ветувања, како што се коментира во грчката јавност, предизвикува сомнежи за вистинските намери на Каиро кога станува збор за зачувување на претходно договорениот статус на манастирот, што е очигледно пречка за египетските планови за изградба на хотели и развој на туризмот во тој дел од Синај.

Фактот дека манастирот Света Катерина го посетуваат неколку илјади туристи годишно, како што пишува италијанскиот „Кориере дела Сера“, не е доволна причина Каиро да остави група грчки православни монаси таму. Во близина на манастирот се собираат и бедуински племиња кои не го сакаат режимот и кои властите ги сметаат за безбедносен проблем.

Така, Каиро, со кого Грција е стратешки партнер во рамките на пошироката соработка во Источниот Медитеран, особено поради тензиите со Турција, во сферата на воената безбедност, борбата против тероризмот, поморските граници, но и за Атина во најважниот сегмент од енергетската соработка, може, доколку е потребно, да искористи нешто како средство за притисок во понатамошните контакти. Грција и Египет неодамна потпишаа договор од пет милијарди евра како алтернатива на рускиот гас за поставување илјадници километри подводни кабли преку кои евтина енергија од Северна Африка ќе се испорачува во Европа.

Тогаш египетскиот претседател му вети на грчкиот премиер, во делот што се однесува на судбината на манастирот, дека плановите за туристичко искористување на Синај ќе бидат преиспитани и корегирани, но и дека, како што рече, „енергијата што ви ја даваме доаѓа оттаму, таму лежи нашата иднина“.