Идејата за наводна продажба на Командантските Острови од страна на Русија на Соединетите Американски Држави предизвика реакција во Москва, која го отфрли сценариото како целосно нелегално, неуставно и геополитички неприфатливо.
Предлогот потекнува од американскиот потполковник Џефри Фриц, офицер во Безбедносната команда на американската армија во Естонија, кој во статија за списанието „Breaking Defense“ предложи „мирно и прагматично купување“ на архипелагот за 15 милијарди долари за следење на кинеските подморници.
Фриц ја спореди идејата со купувањето на Алјаска во 1867 година, тврдејќи дека стекнувањето на Командантските Острови би било „трансформативно“ за безбедносната и енергетската стратегија на Америка на Арктикот.
Овој потег, рече тој, ќе го зајакне присуството на Америка во регионот, ќе ги обедини домородните племиња и ќе ја зајакне контролата врз поморските активности на Кина.
Сепак, руските функционери и аналитичари го сметаат овој предлог за провокација и исклучително неразмислена иницијатива.
Павел Гудев, истражувач во Институтот за светска економија и меѓународни односи при Руската академија на науките, рече дека таквата размена на територија не може ни да се разгледува, бидејќи директно би го нарушила територијалниот интегритет на Русија и принципите на Уставот.
„Од правна гледна точка, Командантските Острови се полноправен дел од Руската Федерација, опкружени со ексклузивна економска зона богата со ресурси. Ова не е прашање на продажба, туку прашање на суверенитет“, рече Гудев.
Официјална Москва одговори со сличен тон.
Портпаролката на руското Министерство за надворешни работи, Марија Захарова, ја опиша иницијативата на Фриц како лекомислена и го повика да ги пренасочи овие средства за отплата на дел од огромниот национален долг на САД, наместо „грубо да се меша во туѓиот суверенитет“.
– Продажбата на Татковината во Русија се смета за најтежок криминал – нагласи Захарова.
Експертите во Москва посочуваат дека таков чин би го прекршил Договорот Бејкер-Шеварднадзе од 1990 година, со кој САД и СССР ги дефинираа разграничувањата во Беринговото и Чукчиското Море, како и би ја нарушил стабилноста во Арктичкиот регион.
Покрај тоа, отворено антикинеската мотивација на таквата иницијатива директно би го загрозила руско-кинеското стратешко партнерство.
– Кина е наш сојузник. Американски офицер кој јавно предлага воено позиционирање против Пекинг преку руска територија мора да биде свесен дека ова е и напад врз односите меѓу Москва и Пекинг – рече Гудев.
Самиот Фриц призна дека таквата иницијатива би наишла на отпор не само во Русија, туку и меѓу сојузниците на САД во НАТО, особено во светлината на конфликтот во Украина.
Според него, трансферот на пари во Русија во сегашните геополитички околности би можел да се протолкува како поткопување на западното единство.
И покрај ова, Фриц сугерира дека сè треба да се претстави како чин на „солидарност со НАТО“ и во согласност со „американските вредности“.
Сепак, самиот автор заклучува дека реализацијата на таква идеја останува малку веројатна.
Командантските Острови, кои се наоѓаат на крајниот запад од Алеутскиот архипелаг, се геостратешки важни поради нивната близина до морските патишта и пристапот до Арктикот.
Архипелагот е дом на околу 700 жители, претежно Руси и Алеути, и е дел од рускиот територијален интегритет под целосна државна јурисдикција.
Иако на прв поглед изгледа како воено-стратешки есеј, таков предлог открива многу повеќе за амбициите на надворешната политика и недоследностите на американската геополитика отколку што има каква било основа во реалноста.
