ПСАЛМ 1
Блаженство за побожните. Зло за безбожниците
1 Блажен е оној, што не го следи советот на безбожниците, не застанува на пат на грешници и не седи во друштво на развратници,
2 туку му омилел Законот Господов и за Законот Негов дење и ноќе грижливо размислува;
3 тој е како дрво посадено крај вода изворска, кое својот род го дава навреме, и чиј лист не венее; и во сѐ што прави, напредува.
4 Но не се такви безбожниците; тие се како прав, што го разнесува ветрот.
5 Затоа безбожниците нема да се одржат на судот, ниту грешниците – во соборот на праведните.
6 Зашто Господ го знае патот на праведните; патот, пак, безбожнички ќе пропадне.
Толкување на свети Атанасиј Велики
Давид го започнува пророштвото на Христос, кој требало да се роди од него. Затоа најпрво ги нарекува блажени оние кои се надеваат на Него. Затоа, блажени се оние кои не отидоа на соборот на безбожниците, не стапнаа на патот на Грешникот и не седнаа во друштвото на злите.
Имено, кај Евреите, против Спасителот се кренале три типа на луѓе: книжници, фарисеи и оние кои ги создавале законите и праведно биле наречени безбожници и грешници. Животот се нарекува пат, затоа што ги води родените до крај.
(1) „Блажен е човекот кој не оди на советот на безбожниците.“
Соборот на безбожниците би можел да се нарече состанок и собир на лукави луѓе. Бидејќи комуницирањето со собирите на безбожниците е штетно, псалмистот го фали оној кој во ништо не се согласува со нив.
Таков бил Јосиф од Араматеја, кој го погребал телото на Господ и Бог, бидејќи за него се вели дека не се согласил со нивната одлука да го предадат Исус (Лука 23:51). И не седна на седиштето на крвнициите.
Под седиште се подразбира учењето, според она што е речено: На столицата на Мојсеј (седиште)… (сп. Мт 23; 2). Затоа, седиштето на крвникот е учењето на лукавството.
(2) „Туку му омилел Законот Господов и за Законот Негов дење и ноќе грижливо размислува“
Но во законот Господов е Неговата волја, и на Неговиот Закон се учи дење и ноќе. Во законот, се разбира – ангелски. Искажува несмалена ревност, зашто во Законот Божји не треба да се поучува невнимателно или на таков начин што некогаш ќе биде поучен, а понекогаш не, туку секогаш треба постојано да се врзува за зборовите Божји. Тоа го изразил велејќи: ден и ноќ. Наградата за доброто дело е исто така прекрасна, бидејќи оној што го практикува Божјиот Закон се храни од неговите потоци. А Христос го нарече Своето учење вода, велејќи: Кој е жеден, нека дојде кај Мене и нека пие (Јован 7:37).
Оној кој учи од Законот е спореден со дрво засадено покрај извор на вода, кое секогаш цвета и изобилува со благовремени плодови затоа што постојано добива вода. Иако плодовите на својот труд ќе ги добијат во иднина, подвижниците на добродетелството се уште се тука, како некои лисја, засенети од добрата надеж, а тежината на својот труд ја покриваат со духовна наслада. Таквиот човек успева во сè што прави, затоа што не прави ништо спротивно на Законот Божји и ја сообразува својата волја на волјата Божја.
И поради тоа псалмистот, најпрвин забранувајќи секакви пороци и покажувајќи го совршенството на божествените закони, додал: Сè што прави ќе успее.
(3) Тој е како дрво посадено крај вода изворска…
Во Светото писмо, вдахновено од Бог, Христос е претставен со дрвото на исповедта, како што се вели: Дрвото на животот е за оние што се држат за Него (Изреки 3:18). Затоа псалмистот вели дека оние кои веруваат во Христа ќе бидат Негово тело, бидејќи ќе го преобразат нашето тело според телото на Неговата слава (Филипјаните 3:21). Тој ги нарекува божествените списи извор на вода, во кои насекаде можеме да ја најдеме Христовата проповед. Христос е дрвото на животот, а апостолите се гранките. Крвта и водата од ребрата Христови се плодот, крвта го претставува страдањето, а водата е приказ на крштевањето; зборовите се лисја.
…кое својот род го дава навреме и чиј лист не венее, и во сѐ што прави, напредува.
Под плодот на дрвото се подразбира вистинска вера, а лисјата значат исполнување на заповедите. Плодот се оние кои се спасени, коренот е крштевањето, а земјоделецот е Отецот. И листот нема да му падне, и сè што ќе направи ќе успее, зашто работата, која се врши според Бога, не може да биде бескорисна. Давањето време зависи од примачот.
4 Но не се такви безбожниците; тие се како прав, што го разнесува ветрот.
5 Затоа безбожниците нема да се одржат на судот, ниту грешниците – во соборот на праведните.
Затоа безбожниците нема да воскреснат на суд, зашто немаат корен, туку се како прашина расфрлана од ветрот. Под ветар се подразбира страшното Божјо пророштво: Одете од мене, проколнати, во вечниот оган (Мт. 25,41). Оние кои ќе го слушнат овој глас нема да издржат, туку ќе паднат, бидејќи не се утврдени во Христа, кој е потпора и основа на верниците. Беше речено: На суд, не на испрашување.
А псалмистот додава: Во соборот на праведниците, зашто праведниците се одвојуваат од грешниците.
(6) Зашто Господ го знае патот на праведниците; патот, пак, безбожнички ќе пропадне.
Се вели: Тој знае наместо да „почитува“, како што Бог му вели на Мојсеј: Те познавам по име (Излез 33,12), наместо: „Те почитувам“, а ти ја прими Мојата благодат.
