Д-р Роберт Харе, американски психолог, еден од најистакнатите светски експерти за психопатија, направи листа на карактеристики што се својствени за психопатите, т.н. список за проверка на психопатија:
СЛАТКОРЕЧИВОСТ И ПОВРШИНСКИ ШАРМ – тенденција кон милозвучност; атрактивност, шарм; глаткост и течен говор. Шармот на психопатот во никој случај не содржи траги на срам, самосвесност, ниту пак покажува страв од што било. На психопатите никогаш не им застанува јазикот во грло. Тие се ослободиле од социјалните правила на однесување, како на пр. кај разговорот, односно, земање на зборови кога ќе дојде ред на нив.
ГРАНДИОЗНА САМОВРЕДНОСТ – Еден наголемо надуен поглед на своите способности со премногу самодоверба, силна тврдоглавост, самодоверба и фалење. Психопати се арогантни луѓе кои веруваат дека се супериорни човечки суштества.
ПОТРЕБА ЗА СТИМУЛАЦИЈА ИЛИ СКЛОНОСТ КОН ДОСАДА– Преголема потреба за нови, необични, возбудливи искуства, односно стимулации кои предизвикуваат возбуда; тие сакаат да ризикуваат, т.е. склони се кон вклучување во ризични активности. Психопатите често имаат лоша самодисциплина при потполно изведување на задачи, затоа што брзо им станува досадно. На пример, тие не се способни да ја вршат истата работа подолг временски период, или да извршуваат задачи за кои сметаат дека се глупави или рутински.
ПАТОЛОШКО ЛАЖЕЊЕ – може да биде умерено или прекумерно; во умерена форма, тие ќе бидат лукави, префригани, таинствени и бистри; во екстремна форма, тие ќе бидат измамници, лажговци, подмолни, бескрупулозни, манипулативни и нечесни.
ИЗМАМА И МАНИПУЛАЦИЈА – се користат со измами, склони се кон секаков вид измама или мамење на другите за да добијат лична корист; тие се карактеризираат со експлоатација, нечувствителност и немилосрдност, што се покажува со недостигот на обзир за чувствата и страдањата на неговите или на туѓите жртви.
НЕДОСТАТОК НА КАЕЊЕ ИЛИ ЧУВСТВО НА ВИНА – Недостаток на чувства или обзир за загубата, болката и страдањето на жртвите; тенденција кон рамнодушност, непристрасност, ладнокрвност и целосен недостаток на каква било емпатија. Тие генерално го изразуваат тоа со ароганција, презир или омаловажување на своите жртви.
ПЛИТКИ ЧУВСТВА – Емоционална сиромаштија, ограничен опсег или длабочина на чувствата; манифестација на ладност и покрај изразените знаци на дружеубивост од страна на другите.
НЕЧУВСТВИТЕЛНОСТ И НЕДОСТАТОК НА ЕМПАТИЈА– недостаток на чувство кон луѓето воопшто; ладни, презриви, безобразни, невнимателни и нетактични.
ПАРАЗИТСКИ ЖИВОТЕН СТИЛ– Намерна, манипулативна, себична и експлоаторска финансиска зависност од другите што се рефлектира во недостаток на мотивација, ниска самодисциплина и неспособност да започнат или ги исполнат своите обврски.
ЛОША КОНТРОЛА ВО ОДНЕСУВАЊЕТО– Изразување иритација, здодевност, нетрпеливост, закана, агресија или вербално навредување на другите; недоволна контрола на лутина и темперамент; дејствуваат премногу набрзина.
ПРОМИСКУИТЕТНО СЕКСУАЛНО ОДНЕСУВАЊЕ – Серија кратки, површни, бројни сексуални афери и случаен избор на сексуални партнери; одржување неколку „љубовни“ врски во исто време; постојана тенденција кон наведување на другите на сексуални активности или гордо да зборуваат за нивните победнички успеси и сексуални авантури.
РАНИ ПРОБЛЕМИ ВО ОДНЕСУВАЊЕТО – Различни видови на однесување до 13 години, вклучувајќи лажење, мамење, вандализам, насилство против слабите, сексуална активност, подметнување пожар, дрога, употреба на алкохол и бегство од дома.
НЕДОСТАТОК НА РЕАЛНИ ДОЛГОРОЧНИ ЦЕЛИ – Неспособност или постојан неуспех да донесат и спроведат долгорочни планови и цели; номадска егзистенција, бесцелност, недостаток на животна насока.
ИМПУЛИВНОСТ – Манифестација на активности без размислување и недостаток на рефлексија на планирање; неможност да се спротивстави на искушението, контролирање на нагоните и фрустрациите; недостаток на размислување и разгледување на можните последици од нивните постапки; лудо смел, непредвидлив, неизвесен и невнимателен.
НЕОДГОВОРНОСТ – Неспособни да ги исполнат или да ги почитуваат своите обврски, како на пример, при плаќање на сметки и враќање на долгови; невнимателни се на работа, честопати отсуствуваат од работа; не ги завршувајте договорените работи навреме.
НЕСПОСОБНОСТ ДА ПРЕЗЕМАТ ОДГОВОРНОСТ ЗА СОПСТВЕНИТЕ ПОСТАПКИ – Неможност да преземат одговорност за сопствените постапки како резултат на недостаток на совест; недостаток на посветеност на работа, антагонистички манипулации, негирање на лична одговорност и обиди за манипулација со другите.
МНОГУБРОЈНИ КРАТКОТРАЈНИ БРАЧНИ ВРСКИ– Не се во можност да бидат приврзани кон никого или на што било.
МАЛОЛЕТНИЧКА ДЕЛИКВЕНЦИЈА – Проблеми во однесувањето на возраст меѓу 13 и 18 години; манифестираат криминални дејствија или други антагонистички аспекти во смисла на експлоатација, агресија, манипулација, бесчувствителност, безобзирна тврдоглавост.
ОДЗЕМАЊЕ НА УСЛОВНОТО ПУШТАЊЕ НА СЛОБОДА – Одземање на условна казна за небрежност, небрежност или нередовно јавување на органите за спроведување на законот.
РАЗНОВИДНОСТ ВО КРИМИНАЛ – Разни видови на кривични дела и прекршоци, без оглед дали се уапсени или обвинети, чувство на голема гордост при извршување на некои кривични дела ако минат неказниво.
Се разбира, самото присуство на некои од овие одлики кај некоја личност не значи автоматски дека тој или таа страда од ова ментално нарушување. Д-р Харе користи бодување во однос на присуството и нивото на експресивност на секоја од овие карактеристики, така што крајниот резултат му покажува дали некој „страда“ од психопатија или не.
Овде треба да се напомене дека повеќето нормални луѓе ќе најдат кај себеси некои од овие одлики, па ако имате по некој поен, тоа не значи дека сте психопат. За да може лицето да се „квалификува“, тоа мора да има најмалку 30 од можните 40 поени – секое прашање на овој список „повлекува“ 2 поени ако целосно се однесува на лицето што е испитано, 1 поен ако е делумно точно и 0 поени ако е неточно.
За жал, нема лек за психопатите. Различни видови на психотерапија и лекови не направија никаков напредок. Подеднакво неуспешна е и нивната „преобразба“ со љубезност и љубов, затоа што тие не реагираат на емоциите на другите.
Затоа, ако во иднина ако запознаете шармантен психопат, најдобро е да избегате без обзир.
