„Седнале, некои историчарчиња да „везат“ за македонската историја, без да ги познаваат основните процеси на новиот век, а неможејќи да му оддолеат на своето пробугарство се „испотиле“ за да создадат своја нарација! Затоа (за да им помогнам) ги потетувам на пишувањето на бугарскиот славист Александар Т. Балан кој во статијата „ Една македонска теорија“ (1904), пишува токму за актуелноста на народносното прашање во конкретното време (и во Кнежевството Бугарија)“, објаснува нашата историчарка Наташа Котлар и додава:
Наташа Котлар
„Меѓу другото, тој вели: „Одамна ли беше до ослободувањето на Бугарите кога и по цела Бугарија се слушаа одговори на Бугарите на прашањето „што се“ (по народност), дека се „христијани“ или „раја“? Па не е голема реткост и сега уште да се чуе Бугарин како одговара во судот на прашањето за својата народност дека е „христијанин“. Нему поимот за народноста уште не му станал нова придобивка на разумот. Во турско време бугарскиот селанец ги означуваше Бугарите од градовите со зборот „Грк“, граѓанската носија за него беше „грчка носија“.
А бидејќи Грците го титулираат тој селанец за „дебелоглав Бугарин“ неговиот брат од градот љубеше да се наречува „Елин“, за да не трпи презир под своето вистинско национално име. Не ли е тоа сосем исто со она што го расправа г. Мисирков за називите на македонските Словени? Името „Бугарин“ беше паднало и во Бугарија до степен што го допираше само туѓ презир. Во устата на самиот Бугарин тоа име толку се испразни од националната содржина, што стана синоним за „христијанин“, кое име ја беше опфатило целата содржина на бугарската индивидуална и општествена свест. Нашиот селанец кога ќе речеше „ние сме Бугари“, мислеше „ние сме христијани“, т.е. православни. Рускиот цар беше за него „бугарски цар“ не по народност, ами по православното христијанство“, цитира Котлар.
