Парадоксално, Русија ја финансира војната со помош на Западот: дневно добива по една милијарда евра од извозот на нафта и гас. Оттука, Русија ќе наиде на финансиски потешкотии само ако војната трае со години.
Војната на Русија против Украина трае веќе 25 дена (анализата е пишувана на 20 март, з.н.)
„Најскапото нешто во оваа војна – тенкови, проектили или авиони – е произведено од Русија во последните години и децении и веќе е финансирано од запад“, рече Јанис Клуге од германската Фондација за наука и политика. Единствените тековни трошоци на Русија во оваа војна се за плати и потрошен материјал како бензин и дизел. Според Клуге, тие трошоци во моментов не се проблем за Русија. Дополнителните трошоци за војниците и транспортот изнесуваат меѓу 10 и 20 милиони евра дневно.
Русија одамна прави поскапи инвестиции – со помош на Западот. „Ние веќе го дадовме нашиот финансиски придонес во војната. Преку нашиот увоз на енергија во последните години и децении и овозможивме на Русија да си дозволи вооружување“, изјави економистот.
Инвазијата не ја спречува Русија да победи
Само во минатата година, приходите на Русија од испораките на сурова нафта и нафта изнесуваа вкупно 180 милијарди долари. Уште 64 милијарди долари се генерирани од трговијата со природен гас. Според Сојузниот завод за статистика, Германија само во јануари увезла нафта и гас во вредност од 2,6 милијарди евра.
Според Центарот за проучување на енергија и чист воздух (CREA), од почетокот на војната, европските земји членки и плаќаат на Русија 430 милиони евра дневно за гас и 230 милиони евра за нафта и нафтени деривати. Вкупно, повеќе од 15 милијарди евра за фосилни горива протекоа за време на инвазијата на ЕУ врз Русија.
Според Клуге, земјата во моментов добива речиси една милијарда евра дневно.
„Ние не ја финансираме руската војска директно, туку го финансираме рускиот државен буџет заедно со другите увозници“, рече експертот.
Се проценува дека меѓу 20 и 25 отсто од федералниот буџет се троши на војската.
Касата ја полни трговијата со гориво
Руските компании како Гаспром и Роснефт плаќаат даноци на државата за нафта и гас. А ако се извезуваат суровините, се плаќаат и царини. „Овие две компоненти руските извозници ги плаќаат во рубли и се врзани за цената на светскиот пазар. Колку поскапи се нафтата и гасот, толку се поголеми приходите во буџетот“, рече Клуге.
Покрај тоа, државните корпорации дистрибуираат дивиденди и плаќаат даноци на добивка и приход.
„Така се полни повеќе од половина од државната каса на Русија“, рече Клуге.
И покрај западните санкции, Русија може да продолжи да ги добива овие приходи и да ја стабилизира својата валута. Причината: двете главни банки за обработка на плаќања за енергија – Гаспромбанк и Сбербанк – не се засегнати од исклучувањето на SWIFT.
„Во моментов, плаќањата за гас и нафта се вршат преку овие банки. И тие, се разбира, можат да финансираат увоз на индустриски стоки од целиот свет“, додаде Клуге.
Руската индустрија за оружје е самодоволна
Но, дури и без пристап до овие плаќања, Кремљ би можел да продолжи да ја финансира војната. „Руската индустрија за оружје е во голема мера автономна, како во однос на суровините, така и во однос на фабриките и инженерите“, вели Маркус Коип, професор по воена економија на Швајцарскиот федерален институт за технологија во Цирих.
Покрај тоа, Русија може целосно да ги задоволи потребите на војската за бензин, дизел и керозин сама – околу три милиони барели дневно се произведуваат за свои потреби. Така, чисто финансискиот прекин на испораките тешко дека би имал некои посебни последици за инвазијата на Украина. Парите можат да имаат поголемо влијание само ако војната трае со години.
Ефектот на ембаргото врз внатрешната политика
Дали тоа значи дека прекинот на испораката на нафта и гас воопшто нема да влијае на Путин?
„Тоа ќе влијае на него бидејќи санкциите имаат различни механизми на влијание“, рече Клуге.
„Ембаргото врши поголем притисок врз буџетот на Русија, а животот на Путин станува се покомплициран. Покрај ограничувањето на социјалните трошоци и субвенциите за бизнисите, може да се појават внатрешни политички притисоци кои би создале поттик за промена на однесувањето. „Во комбинација со загубите на Русија во Украина и меѓународната изолација, вакво нешто може да добие тежина“, вели економистот Клуге.
Сбербанк и Газпромбанк не се исклучени од системот за плаќање SWIFT
„Доколку престане да извезува нафта и гас, Русија ќе има огромни проблеми со државниот буџет“, рече Коип. Наспроти тоа, се додека цените на нафтата и гасот се високи како што се сега, Кремљ може да ги надмине проблемите на краток рок. За да има реален внатрешен политички притисок во Русија, многу земји ќе мора да бојкотираат во исто време, за обемот на продажба на нафта и гас нагло да падне, а со тоа и цените.
Рецесија и инфлација – главни ризици
Коуп ги поврза надежите за завршување на војната повеќе со банкарскиот и финансискиот систем – од една страна, инфлацијата, од друга – брзиот колапс на пазарот на пари. Ова може да влијае на граѓанското општество и да ги девалвира заштедите. Сепак, прашање е дали ова незадоволство би било доволно за да се промени нешто политички.
„Еден од главните проблеми е блокадата на девизните резерви на централната банка“, објаснува воениот економист.
Централната банка на Русија има многу малку ресурси за да води активна монетарна политика, а има два проблема кои не можат да се решат одеднаш: рецесија и инфлација поголема од десет проценти. „Колку повеќе се борите со рецесијата, толку е поголема инфлацијата – и обратно.
Поради високите каматни стапки од 20 отсто, многу приватни компании и домаќинства наскоро може да се соочат со проблеми со депозитите и пристапот до кредити. Коуп предвидува дека во овој случај, банките можеби ќе треба да се спасат. Во оваа ситуација, руската економија може да се намали за 10 до 20 проценти во рок од една година, што ќе изврши голем притисок врз трезорот. Дали Русија ќе остане без парите потребни за војната?
