Кога рускиот претседател Владимир Путин зборуваше на Минхенската безбедносна конференција, германската канцеларка Ангела Меркел, тогаш сè уште нова на функцијата, седеше во првиот ред, пишува Дојче веле.

Тој говор од 2007 година многумина подоцна ќе го опишат како најава за намерата на Путин.

Тој исто така рече дека Европската Унија и НАТО не можат да дејствуваат како замена за Обединетите Нации – со што, како што тоа го толкува Меркел, алудираше на бомбардирањето на СР Југославија во 1999 година без мандат на ОН.

– Успеав добро да го набљудувам Путин за време на неговиот говор. Зборуваше брзо, делумно без ракопис, кој веројатно најмногу сам го напишал, можеби секој збор – опишува Меркел во своите мемоари „Слобода“ (Фрајхајт), кои се продаваат од овој вторник (26.11).За бо

Бомбардирањето на Србија

– Најмногу ми пречеше неговото (на Путин) убедување во сопствената непогрешливост: ниту збор за нерешените конфликти на неговиот праг во Нагорно-Карабах, Молдавија и Грузија, критиките за „интервенцијата“ на НАТО во Србија, но ниту збор за ужасните злосторства на Србите при распадот на поранешна Југославија, ниту збор за развој во самата Русија – пишува Меркел.

На друго место во книгата, Меркел го опишува бомбардирањето на Србија на следниов начин: „Како дел од операцијата на сојузничките сили на НАТО, воздухопловните сили се бореа против српските и југословенските трупи на Слободан Милошевиќ. Тие беа брутални кон албанското население во провинцијата Косово и ги принудија на егзил за да ја спречат независноста на Косово“.

Ова не се единствените места во обемната книга каде што се споменуваат Хрватска, Србија или Западен Балкан. Но, во книгата по име не се споменува ниту еден политичар од Балканот.

„Трнливиот“ пат кон ЕУ – единствена шанса

Цело поглавје во книгата е посветено на Западен Балкан. Меркел ја опишува средбата со вицеканцеларот Зигмар Габриел, министерот за надворешни работи Франк-Валтер Штајнмаер и други. Темата беше како да се одбележат различни кружни годишнини во 2014 година – на пример, 25 години од падот на Берлинскиот ѕид или сто години од почетокот на Првата светска војна.

Габриел, пишува Меркел, рекол дека не треба само да се враќаме во минатото, туку и да размислуваме за лекциите од историјата за денешните проблеми. Меркел одговори:

– Во право сте, особено кога станува збор за Првата светска војна. По југословенските војни од деведесеттите, мораме да придонесеме за трајно обезбедување на мирен соживот на Западен Балкан, таму имаме уште многу работа.

Како што потсетува Меркел, во тоа време Словенија и Хрватска веќе беа во ЕУ, додека останатите земји од регионот – Србија, Македонија, Босна и Херцеговина, т.н. Косово и Албанија – беа во оваа или онаа фаза од патот кон ЕУ.

– Но, во нашите разговори најмногу бевме загрижени за постојаните тензии, пред се меѓу Србија и Косово, како и во самите држави, особено Босна и Херцеговина. И во 2014 година, сто години по почетокот на Првата светска војна, мирот во регионот беше кревок – пишува поранешната канцеларка.

На опишаната средба, пишува таа, предложила на состанок да се соберат земјите од Западен Балкан кои се уште не се во ЕУ за да ја зајакнат меѓусебната соработка.

Раѓање на Берлинскиот процес

Штајнмаер предупреди дека тоа може да изгледа несоодветно – дека, со оглед на историјата на Германија, Берлин повикува на такви состаноци без поширок договор во Европа. Меркел се согласи. Првата конференција ја организираше Германија, но учествуваа и други земји. Така се роди таканаречениот Берлински процес, кој Меркел го смета за „голем успех“.

Пред се, пишува тој, таму биле договорени конкретни проекти на Европската комисија и државите од регионот – инфраструктурни проекти, канцеларијата за младинска соработка RYCO и економска соработка.

– Добро е што не чекавме сите тие земји да станат дел од Европската Унија за да најдеме модели на соработка – вели Меркел.

Сепак, краткото поглавје заклучува дека сè уште има многу проблеми:

– Бев и останав убеден дека само членството на сите земји од Западен Балкан во ЕУ може да обезбеди траен и мирен соживот во регионот. Колку и да е трнлив патот до таму, мора да се оди.

Бегалската криза и балканската рута

Во поглавјето „Ќе успееме“ (Wir schaffen das) – што е најпознатата изјава на Ангела Меркел со која ја охрабри јавноста дозволувајќи влез на стотици илјади бегалци – таа потсетува дека и пред тој бран, граѓаните на Србија, Македонија, Црна Гора, Босна и Херцеговина дојдоа во Германија како баратели на азил и Албанија, која не бараше виза за влез во Шенген зоната.

Договорот што го постигна со Турција во 2016 година, таа земја да ги задржи мигрантите во замена за милијарди евра од Брисел, Меркел го брани велејќи дека сакала трајно да го намали бројот на пристигнувања и да ги поштеди самите мигранти од страдање во Егејското Море.

– Сè додека илјадници луѓе секојдневно пристигнуваа оттаму преку Грција, напорите – што исто така жестоко ги бараа некои европски лидери – од Словенија, Хрватска, Србија и бившата југословенска Република Македонија да ги затворат своите граници кон Балканот беа повеќе израз на кратковидно размислување отколку патишта до решенија.

За книгата

Книгата, која ја напишала со нејзината долгогодишна соработничка Беате Бауман, ги опфаќа годините поминати во ГДР, како и шеснаесет години како германска канцеларка. Издавачот Kiepenheuer & Witsch ја пушти книгата во продажба по цена од 42 евра. Според Шпигел, Меркел и нејзиниот коавтор можеби добиле повеќе од десет милиони евра однапред за книгата.