„ЗЕМЈАТА СЕ ЗАТРЕСЕ И КАРПИТЕ СЕ РАЗДЕЛИЈА“: Научни докази за земјотресот што се случил кога Исус го предал својот дух

Според Евангелието на Матеј, веднаш откако Исус му го предал својот дух на Отецот, непосредно пред надворешниот западен ѕид на Ерусалим, завесата на расцепила на половина од горе до долу. Потоа Матеј наведува низа други настани поврзани со смртта на Исус, од кои некои се случиле за време на распетието, други подоцна.

Матеј 27: 51–53 ги опишува настани овие со следниве зборови:

„И ете, завесата на храмот беше растргната на два дела, од горе до долу. Земјата се затресе и карпите се разделија. Гробниците исто така беа отворени. И многу тела на светиите кои беа заспани воскреснаа и излегоа од гробовите по неговото воскресение и заминаа во светиот град [т.е. Ерусалим] и се појави на многумина…“

Сведоштвото на Матеј дека овој земјотрес се случил во ова време и место е историски убедлив (во деветтиот час од денот или некаде околу 15 часот, затоа што според тогашните еврејски правила, денот почнувал во 6 часот наутро), бидејќи е впечатлив и добро се вклопува во она што го знаеме за земјотресите произведени од движења на тектонските плочи што ја карактеризираат геологијата на Јудеја. Во текот на првиот и вториот век од нашата ера, земјотреси од големи и мали размери се случувувале таму на прилично редовна основа. Произведени од тектонската долина на Мртвото Море, статистиката која во себе ги вклучува и античките докази, тврди дека се случиле околу сто големи земјотреси во последните дваесет и два века или во просек најмалку еден на секои шеесет години.

Од нив, седумдесет и еден се случиле во регионот Јудеја и Самарија. Византискиот хронографер Малалас запишал дека во 65 година п.н.е., серија земјотреси ја погодиле сириска Антиохија, предизвикувајќи голема штета на граѓанските градби таму. Еврејскиот историчар Јосиф исто така запишал дека на 1 септември 31 п.н.е., Јудеја била погодена од земјотрес толку разорно, што загинале илјадници луѓе.

Следниот регистриран земјотрес што го погодил регионот е тој од Евангелието по Матеј, за време на распетието на Исус Христос, датирано меѓу 30-33 г. н.е., и друг на неговото воскресение неколку дена подоцна.

Следниот земјотрес, според Малалас се случил во Антиохија на 9 април 37 г. н.е., по што императорот Гај (Калигула) го обновил тој град на монументален начин. Според Малалас, друг голем земјотрес ја погодил Антиохија во 47 г. н.е., и според римскиот историчар Тацит, уште еден удар во тој град се случил во 53. н.е.

Археологијата исто така открила докази за други земјотреси во областа. Монетите пронајдени од археолозите под урнати остатоци на Петра во Набатаја, биле ковани од набатејскиот крал Рабел Втори (владеел 71-106 г. н.е.), што сугерира дека имало земјотрес или за време или за кратко време на владеењето на Рабел Втори.

Во античкото упориште на Ирод Велики и во Масада, монети од „грнчарската работилница“ датирани од главниот град на Трајан пронајдени под урнатини, исто така, укажуваат на друг земјотрес, помеѓу 98 и 117 година од н.е., или кратко потоа.

Монетите ковани во 110/111 година од н.е. пронајдени од археолозите под урнати остатоци во зграда во Масада, укажуваат на тоа дека таму се случил уште еден земјотрес во таа година или наскоро потоа. Можно е, но нејасно е дали овие два последни сеизмички настана припаѓаат на ист земјотрес или не.

И, тука е огромниот земјотрес што ја погодил сириска Антиохија во 115 година, уништувајќи голем дел од тој град.

Но, најразорниот земјотрес што ја погодил Јудеја во римскиот период се случил ноќта пред битката кај Актиум, која се случила на 2 септември 31 п.н.е. меѓу Октавијан (идниот Август) и Марк Антониј, покрај западниот брег на денешна Грција. Неговиот епицентар бил близу до Ерусалим. Според еврејскиот историчар Јосиф Флавиус од првиот век, иако јудејските војски избегнале повреди бидејќи биле во логори на отворено поле западно од реката Јордан, многу обични цивили на Јудеја спиеле во своите куќи кога се случил земјотресот, што резултирало со страшни загуба на животи и оштетување на имотот. Јосиф Флавиус дури пишува за околу 30 000 мртви луѓе. Десет години подоцна, Флавиј го намалил тој број на 10.000 мртви во неговите еврејски антиквитети, но тие бројки се уште се екстремно високи.

Но, според античките докази, тоа било само почеток на неволјата. Кога набатејската армијата, која кампувале источно од реката Јордан, слушнала за оваа катастрофа за Евреите, тие нападнале, убивајќи повеќе луѓе.

Но, се случува пресврт. Ирод кој бил лоциран со својата неповредена војска на јудејските полиња, ги нападнал Набатејците. Во оваа битка Евреите остваруваат неверојатна победа, заробиле над 4.000 војнци, додека неверојатна бројка од 7.000 Набатејци лежече мртви на бојното поле. Остатоците од војската на Набатеј потоа се повлекле во својата татковина со главниот град Петра, од каде пак, според некои научници тргнале мудреците по раѓањето на Исус.

Според тоа, многу Евреи во време гледале на земјотресот од 31 година п.н.е. како почеток на нова ера во историјата на Јудеја, и иако Евреите самите извојувале голема битка, наскоро слушнале дека Октавијан победил во битката кај Актиум и дека Медитеранот, вклучително и Јудеја, сега се наоѓа под контрола на новиот римски господар. За време на римскиот период, еврејската апокалиптична литература ги спојува појавите на земјотреси со битката помеѓу Бог и ѓаволот, и земјотресите и темнината ја придружуваат последната битка помеѓу доброто и злото.

Сепак, земјотресот од 31 година п.н.е. не е настан кој подоцнежните христијани ќе го запомнат како клучна точка во светската историја, туку оној што се случил на денот на распнувањето на Исус. Историските докази за тој земјотрес се со различни датуми – 30, 31 или 33 година од новата ера (најголемиот дел од научниците сметаат дека распнувањето се случило во 30 или 33 година од н.е.), а потрагата по физички докази за овој земјотрес резултираше со разни тврдења.

Најзначајни се тие од 1998 година, кога геологот Лаввас ги информираше светските медиуми дека нашол видлива пукнатина во површината на Земјата под подот на црквата Светиот гроб во Ерусалим, која се наоѓа над традиционалното место Голгота. Според него, пукнатината е предизвикана од земјотресот при распнувањето на Христос. Оваа пукнатина е со ширина од 12 см и се протега на исток-запад. Но, многу брзо, други геолози докажаа дека оваа пукнатина е всушност предизвикана од ерозија на вода, која ја издржува меката варовничка површина.

Сепак, вистински, опиплив, научен доказ надвор од Библијата дека овој земјотрес навистина се случил, се појавува во 2011 година кога тројка геолози Вилијамс, Шваб и Брауер зеле основни примероци на земја во близина на Ајн Геди, веднаш на запад од Мртвото Море, и пронашле докази не само за земјотресот од 31 година п.н.е. опишан од Јосиф, туку и друг што јасно ги деформирал седиментите во основните примероци во 31 година од н.е. – плус или минус од пет години, што се поклопува со распетието на Исус. Според овие геолози, овој земјотрес не бил страшно интензивен, но како и да е, тој сепак бил доволно енергичен да ги наруши талозите и карпите во областа Еин Геди. Овие тројца геолози заклучија дека ова седиментно нарушување во нивните основни примероци е јасен научен доказ за земјотресот во Евангелието според Матеј.