Гардијан

Неуспехот на земјите од поранешна Југославија да се справат со нивното насилно минато има катастрофални последици врз човековите права и на крајот може да доведе до враќање на конфликтот во регионот, се вели во новиот извештај на Советот на Европа.

Во извештајот, кој вчера го објави комесарката за човекови права на Советот, Дуња Мијатовиќ, се вели дека регионот многу години назадувал во барањето правда и одговорност за бруталните војни од 1990-тите во Хрватска, Босна и Косово, во кои загинаа повеќе од 130.000 луѓе.

Влијанието на правните акции по тие војни, како што е формирањето на Трибуналот за воени злосторства во Хаг, и апсењето и осудувањето на многу политички и воени лидери одговорни за масовните убиства, почнуваат да бледнеат и неказнивоста се враќа, се вели во извештајот.

Постоеше надеж дека националните судови ќе продолжат да ги гонат илјадниците други сторители, но нивниот моментум драстично забави. Етнонационалистите се политички доминантни во регионот, промовирајќи говор на омраза и негирање на геноцид и други злосторства против човештвото.

– По судските процеси во Хаг, повеќето од луѓето кои отслужија казна и беа препознаени како воени злосторници се враќаат во своите заедници како херои, што сметам дека е поразително, рече Мијатовиќ.

Нејзиниот извештај, Справување со минатото за подобра иднина, заклучува: „Времето истекува, а жртвите чекаат многу долго.

„Уште полошо, наративите кои предизвикуваат поделби и омраза што ги предизвикаа војните во 1990-тите се враќаат и повторно добиваат сила“, се вели во извештајот. „Ова не само што го загрозува помирувањето, туку дури и мирот. Неуспехот целосно да се справиме со насилното минато во регионот има катастрофални последици за почитувањето на човековите права и владеењето на правото“.

Областите во северно Косово претежно населени со Срби неодамна покажаа точка на вриење. На 24 септември, имаше престрелка во близина на православен манастир во селото Бањска меѓу силно вооружена паравоена група Срби и косовската полиција. Тројца српски вооружени лица и еден полицаец од етничкото албанско мнозинство беа убиени во судир за кој владата во Приштина го обвини српското раководство во Белград.

Во Босна, половината од земјата управувана од Срби, Република Српска, која беше создадена главно со етничко чистење во војната таму од 1992-1995 година, е предводена од милитантниот сепаратист, Милорад Додик, кој го опишува геноцидот во Сребреница во 1995 година како „измислен мит“.

Додик и српскиот претседател Александар Вучиќ имаат блиски врски со Москва. Во својот извештај, Мијатовиќ, која ќе ја напушти функцијата во март, рече: „Руската поддршка за српските десничарски активисти и организации е повеќеслојна и се протега од поддршка за онлајн активности до воена обука“.

Минатата недела, украинскиот претседател Володимир Зеленски предупреди дека Владимир Путин планира да поттикне обновен конфликт во поранешна Југославија.

„Обратете внимание на Балканот. Верувајте ми, добиваме информации. Русија има долг план: Блискиот исток, второто одвлекување на вниманието ќе биде Балканот“, рече Зеленски. „Ако земјите во светот не направат ништо сега, повторно ќе има таква експлозија“.