Дојче Веле

Кога нешто поскапува, тоа главно го гледаме. Често забележуваме кога производителите на храна го намалуваат пакувањето, но не ја намалуваат цената. Но, што доколку го намалат квалитетот и не не известат за тоа?

Високи трошоци за енергија, суровини, плати, скратени синџири за снабдување… Потрошувачите можат да видат дека паричниците им стануваат се потенки, бидејќи компаниите ги префрлаат сите трошоци на нивен грб, пишува Дојче веле.

Кога нешто поскапува, зборуваме за инфлација. Но, има и други „финти“ за да ги извадите парите од џебот на луѓето.

Советот за потрошувачи во Хамбург минатата година му додели шампионска титула на маргаринот „Рама“ за „лажно пакување“. Имено, неговата цена останала 2,19 евра, но пакувањето е намалено од 500 на 400 грама. Тоа значи дека цената на маргаринот е зголемена за 25 отсто, иако цената на пакувањето не е променета.

Овој феномен се нарекува шринкфлација (shrinkflation), збор склопен од инфлација (inflation) и англискиот „shrink“, што значи смалување.

Сега трпи и квалитетот

Иако периодот на силни поскапувања помина – иако нема знаци дека тие ќе се вратат на старите патеки – сега поборниците на потрошувачите го гледаат најновиот феномен што го нарекоа скимпфлација (skimpflation). „Skimp“ на англиски значи да се штеди или да се направи нешто со недоволно квалитет.

Терминот беше измислен шред две години од американската медиумска мрежа Ен-Пи-Ер (NPR).

-Феноменот се шири и во Велика Британија и Германија, вели Сабине Хибнер, експерт за квалитет на услугата и автор.

На пример, по почетокот на војната во Украина,производителите  на помфрит го замениле сончогледовото масло со палмино масло бидејќи огромно количество од светското производство на сончоглед се наоѓа во Русија и Украина. Едноставно немаше нафта.

-Палминото масло беше воведено од нужда, а сега е прилично етаблирано, вели Хибнер.

Иако сончогледовото масло одамна е достапно во доволни количества, според податоците на Агенцијата за заштита на потрошувачите, само еден од анкетираните производители се вратил на поквалитетен производ. Другите сè уште користат палмино масло.

Промените во состојките не се наведени

За циркусот да биде комплетен, многу производители дури и не се осмелуваат да ја наведат промената на состојките на пакувањето. Нутритивните вредности повеќе не одговараа на она што се рекламираше. Палминото масло е далеку поевтино и помалку здраво од сончогледовото поради високата содржина на заситени масни киселини.

Според Хибнер, на компаниите добивале вонредни дозволи да го сторат тоа бидејќи не било лесно набрзина да се направи ново пакување.

Наместо да ја сменат листата со состојки и нутритивната вредност, тие само наведуваа: „Содржи палмино масло наместо сончогледово масло“ во полето предвидено за пишување на рокот на траење. Сепак, ова остана незабележано од многу потрошувачи.

Советодавниот центар за потрошувачи од Хамбург го наведува примерот на чоколадата од големиот синџир супермаркети „Алди Норд“. Таму нивните марки чоколади со марципан го загубија квалитетот – наместо 45 отсто марципан, се користат само 38 отсто. Кај другите сорти има помалку ф’стаци и нугат. И покрај тоа што цената на чоколадите поскапе за дваесет центи, на 1,69 евра.

Влошување на квалитетот на услугите

Но, феноменот на штедење не се гледа само кај стоките, туку и кај услугите. Како што вели Хибнер, секаде има недостиг на работна сила. Како резултат на тоа, компаниите штедат на платите, а потрошувачите се соочуваат со полоша услуга.

Да речеме, можете да чекате со часови кога ќе се јавите во центар за повици. Или, сè помалку банкарски филијали и банкомати, иако потрошувачот сè уште редовно плаќа ист или поголем износ на банката. Аеродромите се преполни бидејќи има недостиг од персонал или се помалку багаж кој е вклучен во редовната цена на билетот. Подолго чекање на каса во супермаркет, или на келнерот во ресторан.

-Ова значи дека клиентите добиваат полоша услуга, а во исто време, вработените често мора да работат повеќе, критикува Хибнер.

Таа донекаде разбира кога трошоците се пренесуваат на клиентите, но смета дека зголемувањето на профитот на нивна сметка е кратковидна тактика.

-Дрско е да се мисли дека луѓето не го гледаат тоа. Секој што се чувствува измамен му го врти грбот на компанијата или брендот.

Таа ги советува луѓето повеќе да се запознаат со производите што ги купуваат – особено затоа што на многумина им е тешко да ги поднесат сè поголемите трошоци за постојано зголемување на (инфериорната) стока. Хибнер додава дека, благодарение на социјалните медиуми, луѓето сега можат да иницираат критики на една компанија: „Тие треба да ја искористат таа моќ“.