Штетите од работата на нерегистрираните фирми за државниот Буџет се огромни, а само по продукт од ИТ индустријата изнесуваат шест милиони евра. Оштетени се и компанииите кои работат легално во секторот затоа што увезуваат производи и мора да ги сертифицираат, а на ризик се изложени и граѓаните кои  ги купуваат.

Тоа го истакна денеска Данела Арсовска, претседател на Сојузот на стопанските комори по потпишувањето Меморандум за соработката со директорката на Управата за јавни приходи Сања Лукаревска.

Со меморандумот, ССК и УЈП најавија координација за справување со сивата економија и нелојалната конкуренција, зони на делување во кои во изминатите три години, претежно, во периодот на политичката нестабилност, според Арсовска, се префрлаат регистрирани фирми, најмногу од градежништвото, но и индустријата каде се пуштаат и цели производствени капацитет без да бидат регистрирани.

– Без координирана акција на стопанството, УЈП и граѓаните, нема механизам да се откријат затоа што тековите на пари им се готовински. Тоа сакаме да го пресретнеме, и тие да влезат во системот затоа што не е целта да бидат казнувани, туку да влезат на пазарот и да бидат лојална конкуренција, укажа Арсовска.

УЈП, како што рече Лукаревска, работи на подготовка на национална стратегија за  фискализација, како и на други проекти, а во нацрт фаза е најавениот закон за прекршоци, што треба да  ја ублажи казнената политика за фирмите.

– Треба да се направат  промени во делот на критериумите за одредување  на глобата со член 39. Доставивме одредени предлози, ќе видиме што имаат доставено и останатите институции. Законот треба да се донесе што поскоро и врз основа на тоа еден  од сегментите ќе биде и намалување на сивата економија, рече Лукаревска, забележувајќи дека за некои прекршоци има премали казни, а за некои превисоки.

Според неа, инспекциските служби на Управата се постојано на терен, се утврдуваат и исти неправилности по неколку пати, што покажува дека за да има резултати треба да се работи и на кревање на даночната свест. Како и  минатата, и годинава ќе бидат контролирани сите големи летни настани каде има голем простор за неиздавање фискални сметки, рече директорката на УЈП, најавувајќи соработка и со останатите комори за сузбивање на неформалната економија.

Како што појасни Арсовска, од учесниците на пазарот, оние кои работат без фирма се поконкурентни од регистрираните за 50 проценти. Тие не плаќаат ДДВ и продонеси по основ на социјално и пензиско осигурување, а тековните трошоци ги плаќаат како лица наместо со износот за индустриска струја и вода како регистрираните фирми.

Според последните податоци на меѓународните организации, наведе Арсовска, во земјава секоја година фирмите губат до 15 проценти од профитот поради сивата економија во сите сектори.

Извештајот на ОЕЦД покажува учество од 25 проценти на сивата во вкупната економија на Македонија, а во извештајот на ЕУ се наведува дека сивата економија останува главна пречка за бизнисот и влијае на конкурентноста на формалниот приватен сектор. Проценките за големината на сивата економија со извештајот на ЕУ се движат од 20 проценти од вкупното производство до 40 проценти во зависност од применетиот метод, што создава пречка за инвестиции и прави сериозни проблеми и нелојална конкуренција на регистираните компании. Просечното ниво во европските земји се движи од 12 до 15 проценти.