ИСТОРИСКИ ПРОЕКТИ ВО 2023: Орук за автопатот кон Охрид и пругата кон Бугарија по краткиот политички лет на авионот кон Софија

И годинава ќе слушаме повеќе пати „орук“ за завршување на автопатот Кичево – Охрид, кој според времетраењето на изградба стана историски, како пругата кон Бугарија, чија изградба трае со децении.

Минатата година ја одбележа уште еден неуспешен лет на авионите на редовната линија Скопје – Софија, која почна со помпезно возење на министрите и тивко заврши, како многу други политички проекти за кои се жртвува комерцијалната математика.

За градежната механизација во годината што измина имаше работа претежно во продолжување и заокружување на тековни инфаструктурни проекти во патната мрежа, некои почнати и пред повеќе години, во железничката, каде стартуваа работи по двегодишна пауза, во гасоводната исто така за завршување на почнатите  магистрални делници.

За инфраструктурата во старата година за одбележување е новиот почеток за пругата кон Бугарија и завршувањето на експресниот пат Штип Кочани. Новата 2023 година, пак, е краен рок за автопатот Кичево – Охрид, а треба да биде почеток за автопатите на коридорите 8 и 10д што ќе ги гради конзорциумот „Бехтел и Енка“, но и на интерконекторот со Грција и на гасоводната дистрибутивна мрежа.

Пругата кон Бугарија лани повторно почна да се гради

На 29 октомври лани во присуство на премиерот Димитар Ковачевски и неговиот бугарски колега Галаб Донев кај местото Шупли Камен во близина на Куманово официјално беше означено продолжувањето на изградбата на пругата кон Бугарија, на која претходно немаше градежни активности од јуни 2020 година.

По двегодишни подготовки на документација и избор на изведувачи на терен се работи на првите две од трите проектирани делници на источното крило на железничкиот Коридор 8, во вкупна должина од 88,2 километри (од Куманово до Бељаковце – 31 километар, од Бељаковце до Крива  Паланка – 34 и од Крива Паланка до граница со Бугарија – 24 километри).

Договорите со новите изведувачи беа потпишани во јули лани, со „Штрабаг“ за продолжување и изградба на првата делница од Куманово до Бељаковце во вредност од 40,5 милиони евра, и со „Ѓулермак“, кои со 155 милиони евра треба да работат на втората делница. На првата фаза од пругата се изградени 54 проценти, а остатокот треба да се заврши за година и половина до две години. За 34-те километри од втората фаза рокот е три години. За третата делница во тек е подготовка на тендерската документација, а проценетата вредност за 24-те планирани километри, изнесува 405 милиони евра. Плановите на домашните институции се источното железничко крило на Коридорот 8 да го завршиме до 2027 година, а западното каде треба да има пруга од Кичево до Лин, до 2030 година.

За железницата во рамки на Коридорот 8,  со Буџетот на Министерството за транспорт и врски се предвидени 33 милиони евра.

Крајот на 2023-та краен рок за изградба на автопатот Кичево – Охрид

За 2022 година беше ветено дека ќе бидат пуштени во употреба првите 20 километри од автопатот во изградба Кичево-Охрид. Фактичката состојба на терен покажува е дека е завршена и пуштена за сообраќај под времен режим десната автопатска лента од Требениште кон Охрид, освен кај Подмоље каде се одвиваат градежни работи за колекторскиот систем. Власта уверува дека овојпат ќе се испочитува рокот за завршување на изградбата на автопатот, почнат пред шест години, со финансиска конструкција од 598 милион и евра. Очекуваат годинава да заврши изградбата и  како што најави премиерот Димитар Ковачевски веќе во јануари 2024 година да се вози по автопатот.

На терен има активности и за изградбата на автопатска делница Скопје – Блаце, но се уште во прва фаза на првите два километра.

Втора среќа за избор на надзор за автопатите што ќе ги гради „Бехтел и Енка“

Годината што измина ја одбележа и изборот на правен надзор и консултант за изградбата на автопатите што ќе ги гради „Бехтел и Енка“. Првата постапка беше поништена во август откако избраниот понудувач во предвидениот рок не ја обезбеди банкарската гаранција за навремено и квалитено извршување на договорот.  Во септември беше објавен нов тендер, а по заокружувањето на тендерските  процедури во декмеври беше објавено дека е избрана компанијата  IRD ENGINEERING“, но на постапката беа доставени две жалби.

Избраниот надзор и правен трансакциски советник  ќе биде ангажиран за изградбата на автопатите на Коридор 8 и Коридор 10-д (делниците Гостивар – Кичево, автопатот Тетово – Гостивар, автопатот Требениште – Струга – Ќафасан и на автопатот Прилеп – Битола).

За изградбата на автопатите на Коридорот 8, во Буџетот за годинава се предвидени 244 милиони евра.

Работата на терен, според очекувањата на властите, реално би започнала напролет следната година, а првичните планови беа за средината на минатата година.

Во делот на изградбата на експресните патишта, досега се завршени Штип – Радовиш,  како и  Штип – Кочани, откако на крајот на минатата година беше пуштена во употреба и втората делница Крупиште – Кочани, во должина од 13,7 километри во вредност од 18,2 милиони евра. Првата фаза од изградбата беше заокружена во 2020 година со завршување на делницата од Штип до Крупиште со должина од 14,3 километри и вредност од 28,5 милиони евра.

Во тек е изградбата на експресните патишта Градско – Дреново, Дреново – Фариш и Ранковце – Крива Паланка, како и третата лента на патот Паланка-Деве Баир.

За вложување во инфраструктура во Буџетот на Министерството за транспорт и врски за годинава вкупно се предвидени 324 милиони евра, што е зголемување за 135 проценти во однос на 2022 година.

Завршува градбата на гасоводната делница Скопје-Гостивар, старт на интерконекторот со Грција и на дистрибутивната мрежа

За гасификација годинава се предвидени 1,7 милиони евра. Се очекува да заврши изградбата на делницата од Скопје до Гостивар и да стартуваат работите на интерконекторот со Грција.
На крајот на ноември лани завршија градежните работи на гасоводната делница Неготино-Кавадарци-Битола, во должина од 92 километари. На тој крак годинава треба да се направи спојување со интерконекторот со Грција. За делницата од Неготино – до грчката граница во должина од 66,7 километри, Владата минатиот го усвои урбанистичкиот проект.  Интерконективен гасовод со Грција е секција од целокупната мрежа којашто треба да се изгради на територија на државава. Ќе го поврзува системот за пренос на гас од државава со грчкиот Национален систем за пренос на природен гас (NNGTS) во Неа Месимвриа.

Се работи и на проектирање на делниците Гостивар – Кичево, Кичево – Охрид, како и на делницата Свети Николе – Велес.

Со завршувањето на работите на делницата Неготино – Битола,  се спои целата магистрална делница од Куманово до Битола во должина од  188 километри, а веќе се завршени делниците Штип-Неготино во должина 36 километри и делницата Неготино- Кавадарци-Битола од 92 километри.  Делницата Скопје-Тетово-Гостивар 76 километри со кракот Тетово од 10 километри е во завршна фаза.

Во тек е постапката за избор на приватен партнер за изградба на дистрибутивната мрежа за природен гас, којашто Владата очекува да биде завршена во првата половина од оваа година. Очекувањата се договорот за јавно приватно партнерство за изградба и оперирање на дистрибутивната мрежа за природен гас да биде потпишан до пролет и со тоа да се овозможи старт на изградба на дистрибутивната мрежа на 38 општини. Надлежните работат и на техничка документација за нови интерконективни гасоводи со Србија и со Косово, за што е добиена подршка од Енергетската Унија.

Вкупниот износ на капиталните инвестиции со Буџетот за 2023 година е 800 милиони евра. Во 2020 година беа 262 милиона евра, со Буџетот за 2021 изнесуваа 391 милион евра и со ребаланс зголемени на 485 милиони евра, а во 2022 година беа на ниво од 615 милиони евра.

 Лидија Велковска 

фото: МИА архива