Во 1902 година, селанецот Коте од македонското село Руќа, во Јужна или Егејска Македонија, кој, како што сака, го убил Касим-ага. Успеал да избега и да пребега, а во меѓувреме Турците го осудиле на смрт. Одметникот Коте веднаш бил вклучен во ВМРО, но набргу станало јасно дека со него ќе има повеќе проблеми отколку што ќе го искористат во борбата за ослободување на Македонија. Главоглав, со постојани грабежи, човек кој од селаните им земал пари во име на Организацијата и си ги чувал за себе, за кратко време се прикажува како неподобен за македонската борба.

Но, токму тоа му го препорача Грците како добар колега.

ГЛАСОТ БОЖЈИ

Во исто време, грчкиот епископ во Костур, Германос Каравангелис, очаен бидејќи немал поддршка на теренот за ширење на грцизмот, избезумено ги прашувал луѓето кои ќе му го овозможат тоа. Коте бргу се најде на неговиот список, па договорија средба, која Каравангелис ја опиша во своите мемоари под наслов „Македонската борба“:

„Треба да се обидам да придобијам еден војвода бугарофон и да го убедам и да го свртам и да го направам грчки војвода. И така решив да се сретнам со Коте од Рулја. Бил јунак и искусен стрелец, а како војвода меѓу Бугарите, Касим-ага го натерал. Така бил прогонуван и осуден на смрт. Неговото село Рулја до пред неколку години беше грчко село, а уште пред да влезе во Комитетот беше православен, па лесно ми беше да го придобијам од кого било. Тогаш уште во Комитетот покажа знаци на сочувство кон нашиот народ и пред се кон оние што убиваат. Така, ќе го најдам, рече, па што сака нека биде. Средбата беше договорена во Трново. Тие се сретнаа на полноќ и разговараа цела ноќ. „Божјиот човек“ Каравангелис му рекол на Коте:

„Вие сте Грци уште од времето на Александар Македонски, но ги поминаа Словените и се словенизиравте“. Твојот изглед е грчки, а земјата по која газите е грчка.За тоа сведочат и спомениците што се скриени во неа, а вие сте Грк и монетите што е ги најдете се грчки и се грчко… Од денес ќе бидете со нас, ќе бидете прв човек. Ќе те испратам да се сретнеш со грчките цареви, а твоите деца ќе ги испратам во Грција“.

Коте прифатил и се согласи да ја преземе борбата против ВМРО во селата и околината, а за возврат Каравангелис да ја поддржи четата. По две недели, Коте ги испратил своите две машки деца кај митрополитот, едното на седум години, а другото на дванаесет години, кој потоа му ги предал на Павлос Мелас, грчки офицер и генерал со придружна белешка. Мелас ги запишал децата на Коте во грчката офицерска школа, а штом стигнале Каравангелис се пофалил: „денес се офицери на грчката војска“. Договорена е и платата за Коте: по десет лири месечно, а на децата им давале по две лири.

Колкава сума на пари е тоа може да се види од „Грчката антимакедонска борба“ на Димитрис Литоксоу, каде што пишува дека Павлос Мелас плаќал само две лири месечно се среќава податокот дека ПАвлос Мелас за поткупна аташето на Иџет Паша од Лерин, Феими, давал смао две лири месечно.

Новата улога во Коте бргу го довела во конфликт со членовите на ВМРО, особено со Васил Чакаларов, Митре Влавот, Апостол Павлов Терзиев. Само тоа ја зајакна потребата од извршување на смртната казна против негео донесена од ВМРО, која најпрвин не беше реализирана поради помилувањето од Гоце Делчев во 1902 година, а подоцна и поради претпазливоста на самиот Коте. Тоа е времето кога ВМРО имало многу поголеми проблеми имале со предавниците кои преминале на грчка страна, отколку со Турците. Опасноста од нив била сериозна. Две легенди на македонското револуционерно движење, Лука Иванов и Ангел Караташо, беа убиени од куршум од грчка чета, а нивното убиство Каравангелис го сметаше за еден од најголемите успеси на грчката борба во Македонија, што речиси, без исклучок, да воделе во соработка со Турците.

ГРЧКО-ТУРСКИ СОЈУЗ

Меѓутоа, таквите како Коте, кој според нашиот историчар Крсте Битовски, автор на „Грчката македонска борба“ напишана во 2001 година врз основа на грчки документи, е еден од првите, ако не и првиот член на Внатрешната организација поткупен од владиката Каравангелис, не успевале долго да уживаат во благодетите на грчките пари. Во 1905 година Каравангелис го предал на употребениот Коте во турски раце. Битовски смета дека неговиот крај е резултат на барањето на Каравангелис да се врати довербата на турските власти. Трите турски наредби што, според Литоксоу, костурскиот епископ ги добил за неговата антимакедонска борба, му биле огромна обврска. Во исто време, тој сфатил дека Коте не може да изврши една од главните задачи – ликвидацијата на Митре Влавот, бидејќи тие двајца биле добри пријатели и браќа. Коте и Митре последен пат се сретнале на почетокот на мај 1904 година, кога првиот влегол со банда во селото Трново и го претепал до смрт од егзархиски свештеник. Веднаш потоа добил порака од Митра Влавот да се видиме. Средбата се одржала во селото Оштима, каде што влегол Коте, оставајќи ја четата, која имала и грчки андарти, да чека во шумата.

Разговорот меѓу двајцата поранешни пријатели траел со часови, а Митре Влавот му понудил на Коте да ги остави Грците и да се врати во Организацијата. Коте побара рок до септември за да одговори. Потоа се вратил во друштвото, но морал да се соочи со гневот на Андартот Каудис, кој рекол дека ги оставил ‘како магариња“ да го чекаат.

По ова, според Литоксоу, на 27 мај 1904 година, грчкиот конзул во Битола добил „енигматично, речиси необјасниво писмо од Каравангелис во врска со Коте“, како одговор на барање по наредба на грчкото Министерство за надворешни работи, да му даде пари на Кота за сметка на грчката Влада. Каравангелис му одговорил дека за две и пол години му дал доволно пари на Коте и дека „конечно, можеби ќе треба да се најде под нож“ (писмо од Каравангелис од 27 мај 1904 година и извештај од Д. Калагерис до грчки премиер).

Набргу митрополитот ги известил Турците дека има информации за скривалиштето на Коте и им понудил да им даде доверлив човек кој ќе го одведе да го уапсат. Лутоксоу, повикувајќи се на „Биографијата на војводата Кота“, Лерин 1931 г. од Александрос Кондулис, раскажува:

Во мугрите на 9 јуни 1904 година, Коте преноќил во својот дом во Руќа… Турскиот прогонител пристигнал од Костур во придружба на Каравангелис и ги натерал да пеат. Водачот на одредот е пријател и другар на Коте, Павлос Киру! Тоа е вистинската историја на елиминацијата на Коте, која грчките историчари долго време се обидуваат да ја сокријат. Разбојниците, Македонците, Симос, Далипис и Кир, под раководство на митрополитот костурски Каравангелис, им го предале својот пријател на Турците. Во врска со ова, Крсте Битовски, повикувајќи се на грчки извори, напиша дека „Германос Каравангелис бил лично пофален од Хилми-паша за неговата улога“. И додава дека конзулот Калергис го известил грчкиот министер за надворешни работи со писмо од 28 јуни 1904 година дека „грчките митрополити и кнезови треба да им помогнат во турската потера во откривањето на местата каде што се кријат комитите“ и дека „тоа е рдинствено го прави вашиот митрополит костурски, кој пред неколку дена им јапокажа на турските власти куќата во с. Руља во која се крие Коте.

По апсењето, Коте бил одведен во затворот во Костур, па во Корча, а на крајот завршил во затворот во Битола. Еден ден, по негово барање, го посетил братот на неговата сопруга. Му рекол дека има многу работа да му каже. Кога следниот ден по втор пат дојде братот на сопругата на Коте, веќе беше доцна – Коте беше на бесилка, пишува Битовски. Можеше да се спаси само ако го прифатеше предлогот на Каравангелис да стане водач на турската потера. Тој го одбил овој предлог иако знаел што го чека. Но јамката не си ставил тогаш, туку во моментот кога ги добик првите пари од Каравангелис. Потоа, се било прашање на времето.

Ете тоа било тарифата тогаш за да станеш македонски предавник во полза на Грците: колкава е тарифата денес и колкава била во изминатите години, можете само да си претпоставувате.

(тектот е на Дарко Јаневски од ноември 2009 година кога почнавме да предупредуваме што може да ни се случи во иднина)