Почитувани,

Според оценките на Фридом хаус дадени и објавени во нивниот последен извештај за „Државите во транзиција 2024“ Република Македонија се наоѓа на листата на нации во транзиција и е оквалификувана како „цикличен хибрид“, односно како систем во кој смената на власта и елитите оневозможува да се донесат клучни структурни промени и реформи.

Во извештајот се констатира и дека слободата на изразување генерално се почитува, но дека медиумскиот пејзаж останува значително фрагментиран, вклучително и по етничка линија. Се напоменува дека новинарите, особено оние кои известуваат за корупција и злоупотреба на власта, продолжуваат да се соочуваат со малтретирање и други предизвици.

Рејтингот за судската рамка и независност е намален од 3,25 на 3,00, рејтингот за корупција е намален од 3,25 на 3,00 и како резултат на тоа, оценката за демократијата на Македонија е намалена од 3,86 на 3,79.

Тоа е во целосна спротиставеност со очекувањата на нашите граѓани, но и со неопходноста од промовирање на антикорупциските механизми и судските реформи, кои се особено важни доколку сакаме да имаме суштински напредок во нашиот процес на пристапување кон ЕУ.

Клучните забелешки за Република Македонија се во насока на тоа дека:

– Судството и понатаму е една од најкритикуваните и најнедоверливи институции во Република Македонија, широко перципирајќи го како неефикасно, неефективно и склоно кон корупција и политичко влијание, вклучувајќи го и лошото работење на Судскиот совет и наводите за непотизам при именувања.

Корупцијата останува најголемиот предизвик на земјата, а антикорупциските напори се соочија со значителни падови во 2023 година поради измените во Кривичниот законик со злоупотреба на европското знаменце, а со кои се намалија казните и застареноста за корупција и доведоа до затворање на активни обвиненија против поранешни и сегашни владини функционери.

– Големиот број на наводи против високи функционери, останува да биде нотирано во извештајот.

Корупцијата исто така останува главна грижа и за јавноста и за другите меѓународни актери, особено за ЕУ и САД, кои постојано ја критикуваат Република Македонија дека не успеа ефикасно да се справи со посочените проблеми. Во наведениот контекст не смееме да заборавиме дека токму меѓународната заедница препознаена преку ЕУ и САД постојано вложува максимални напори да ни помогне со финансирање на разни програми, пренесување на искуства и знаења, но истовремено покажува сериозна решителност за санкционирање, како што беше неодамнешниот случај со објавување на црната листа на САД на која се најдоа голем број на политичари од власта.

Владеењето на правото, ефикасноста на правосудната власт и справувањето со корупцијата се сериозни проблеми кои во голем дел продолжуваат да ја загрижуваат македонската јавност, која веќе стана имуна на скандалите во областа на правосудството и јасно ја забележува немоќта и неподготвеноста на државата и нејзините институции и поединците во нив да се спротивстават на политичките влијанија и на другите предизвици со кои очигледно се соочуваат.

Крајно време е да се променат негативните состојби и тенденции кои за жал особено се изразени во последните неколку години и кои сериозно ја разоруваат основата на нашата правна држава.

Крајно време е на граѓаните да им дадеме надеж дека Република Македонија може и мора подобро со подобро раководење, знаење, со силна волја, решителност и одговорно однесување да внесе нова енергија и ќе ги создадеме сите предуслови да отвориме нови перспективи за да ја претвориме нашата татковина во пристојна европска држава, веќе широко препознатлива по своите богати традиционални и културни вредности.