Просечна држава во ЕУ е посиромашна по глава на жител од секоја американска држава освен Ајдахо и Мисисипи, според извештајот овој месец на „Европскиот центар за меѓународна политичка економија“, независен тинк-тенк со седиште во Брисел.

Ако продолжи сегашниот тренд, до 2035 година јазот меѓу економското производство по глава на жител во САД и ЕУ ќе биде исто толку голем како оној меѓу Јапонија и Еквадор денес, се вели во извештајот.

„Да, на сите ни е полошо“, се жалат Европејците. Стареењето на населението кое го цени своето слободно време постави терен за економска стагнација. Потоа дојде „Ковид-19“ и војната на Русија во Украина.

Европејците се соочуваат со нова економска реалност, каква што не ја доживеале со децении. Тие стануваат посиромашни. Животот на континентот на кој странците долго му завидуваат поради неговата уметност, брзо го губи својот сјај додека Европејците гледаат дека нивната куповна моќ се топи.

Французите јадат помалку деликатесна паштета и пијат помалку црвено вино.

Шпанците штедат маслиново масло. Финците се повикуваат да користат сауни во ветровити денови кога енергијата е поевтина.

Низ Германија, потрошувачката на месо и млеко падна на најниско ниво во последните три децении, а некогаш растечкиот пазар на органска храна падна.

Италијанскиот министер за економски развој, Адолфо Урсо, свика кризен состанок во мај поради цените на тестенините, омилениот главен производ во земјата, откако тие скокнаа за повеќе од двојно од националната стапка на инфлација.

Со потрошувачката во слободен пад, Европа западна во рецесија на почетокот на годината, засилувајќи го чувството на релативен економски, политички и воен пад што започна на почетокот на векот.

Тековната неволја на Европа одамна се создава. Стареењето на населението со претпочитање за слободно време и сигурност на работното место пред заработка, воведе години на слаб економски и раст на продуктивноста. Потоа дојде еден-два удар на пандемијата Ковид-19 и долготрајната војна на Русија во Украина. Со попречувањето на глобалните синџири на снабдување и покачувањето на цените на енергијата и храната, кризите ги влошија болестите што гноеја со децении.

Одговорите на владите само го влошија проблемот. За да ги зачуваат работните места, тие ги насочија своите субвенции првенствено на работодавците, оставајќи ги потрошувачите без парична перница кога дојде ценовниот шок.

Во минатото, застрашувачката извозна индустрија на континентот можеби дојде на помош. Но, бавното закрепнување во Кина, критичен пазар за Европа, го поткопува тој столб на раст. Високите трошоци за енергија и неконтролираното ниво на инфлација на ниво кое не е забележано од 1970-тите, ја намалуваат ценовната предност на производителите на меѓународните пазари и ги разбиваат некогашните хармонични работни односи на континентот. Како што заладува глобалната трговија, големото потпирање на Европа од извозот – кој сочинува околу 50% од БДП на еврозоната наспроти 10% за САД – станува слабост.

Приватната потрошувачка е намалена за околу 1% во 20-члената еврозона од крајот на 2019 година по прилагодувањето на инфлацијата, според Организацијата за економска соработка и развој, клуб со седиште во Париз на главно богати земји. Во САД, каде што домаќинствата уживаат силен пазар на труд и зголемени приходи, тој е зголемен за речиси 9%.

Европската унија сега отпаѓа на околу 18% од целокупното трошење на глобалната потрошувачка, во споредба со 28% за Америка. Пред 15 години, ЕУ и САД претставуваа околу една четвртина од тој вкупен износ.

Прилагодени за инфлацијата и куповната моќ, платите се намалија за околу 3% од 2019 година во Германија, за 3,5% во Италија и Шпанија и за 6% во Грција.

Болката допира далеку до средните класи. Во Брисел, еден од најбогатите европски градови, наставниците и медицинските сестри застанаа во ред неодамнешната вечер за да соберат намирници по половина цена од задниот дел на камионот.

Продавачот, Happy Hours Market, собира храна блиску до нејзиниот рок на траење од супермаркетите и ја рекламира преку апликација. Клиентите можат да нарачаат во раните попладневни часови и да ги подигнат своите поевтини намирници во вечерните часови. „Некои клиенти ми велат, поради тебе можам да јадам месо два или три пати неделно“, рече Пјер ван Хеде, кој делеше гајби со намирници.

Пропадна трошењето за скапи намирници. Германците консумирале 52 килограми месо по лице во 2022 година, околу 8% помалку од претходната година и најниско ниво од почетокот на пресметките во 1989 година. Според Федералниот информативен центар за земјоделство, Германците исто така го заменуваат месото како говедско и телешко за поевтино, како што е живината.

Слабите трошоци и лошите демографски изгледи ја прават Европа помалку привлечна за бизнисите, почнувајќи од гигантот за широка потрошувачка Procter & Gamble до луксузната империја LVMH, кои прават сè поголем дел од нивната продажба во Северна Америка.

„Американскиот потрошувач е поотпорен отколку во Европа“, главниот финансиски директор на Унилевер, Гра. еме Питкетли, рече во април.

Економијата на еврозоната порасна за околу 6% во изминатите 15 години, мерено во долари, споредено со 82% за САД, според податоците на Меѓународниот монетарен фонд.

Тоа ја направи просечната земја на ЕУ посиромашна по глава на жител од секоја американска држава, освен Ајдахо и Мисисипи, според извештајот овој месец на Европскиот центар за меѓународна политичка економија, независен тинк-тенк со седиште во Брисел.

Ако продолжи сегашниот тренд, до 2035 година јазот меѓу економското производство по глава на жител во САД и ЕУ ќе биде исто толку голем како оној меѓу Јапонија и Еквадор денес, се вели во извештајот.

Слабиот раст и зголемените каматни стапки ги оптоваруваат дарежливите социјални држави во Европа, кои обезбедуваат популарни здравствени услуги и пензии. Европските влади сметаат дека старите рецепти за решавање на проблемот или стануваат недостапни или престанале да функционираат. Три четвртини од билион евра во субвенции, даночни олеснувања и други форми на олеснување отидоа кај потрошувачите и бизнисите за да ги надоместат повисоките трошоци за енергија – нешто што економистите велат дека сега самото ја поттикнува инфлацијата, поразувајќи ја целта на субвенциите.

Кратењата на јавните трошоци по глобалната финансиска криза ги изгладнуваа европските здравствени системи финансирани од државата, особено Националната здравствена служба на Велика Британија.

Хју Пил, главен економист на Банката на Англија, ги предупреди граѓаните на Велика Британија во април дека треба да прифатат дека се посиромашни и да престанат да се залагаат за повисоки плати. „Да, на сите ни е полошо“, рече тој, велејќи дека обидот да се компензира растот на цените со повисоки плати само ќе поттикне поголема инфлација.

Со оглед на тоа што европските влади треба да ги зголемат трошоците за одбрана и со оглед на зголемените трошоци за задолжување, економистите очекуваат даноците да се зголемат, што ќе додаде притисок врз потрошувачите. Даноците во Европа се веќе високи во однос на оние во другите богати земји, што е еквивалентно на околу 40-45% од БДП во споредба со 27% во САД.

(WSJ)