Коментар на Александар АНДРЕЕВ за бугарската редакција на Дојче веле
Германскиот канцелар Олаф Шолц доаѓа во Софија со единствена цел. Кирил Петков го знае тоа и веројатно претпоставува дека би можел да бара награда за тоа. Награда од која корист ќе имаат сите Бугари.
Доаѓа Шолц, „Има такви луѓе“ (ИТН) заминува. Дезертерството на Слави Трифонов од редовите на владината коалиција можеби се совпадна со посетите на еврокомесарот за проширување Оливер Вархеи и германскиот канцелар Олаф Шолц, но оваа коинциденција изгледа повеќе како да има причинско-последична врска поради различните позиции во преговорите на ЕУ со … Македонија.
Целта на Шолц е една: укинување на ветото!
Злонамерните тоа го нарекуваат „притисок“, добронамерните – „посредување за компромис“. Германскиот канцелар Олаф Шолц пристигнува во Софија очигледно со единствена цел – да помогне во укинување на ветото на Бугарија за почеток на пристапните преговори на … Македонија со ЕУ. Секако, на официјалната агенда ќе се најдат и други теми, а пред се војната на Русија против Украина и проблемите што произлегуваат од неа. Вклучувајќи ја и енергијата.
Но, со своите соговорници во Софија, канцеларот главно ќе разговара за можноста за излез од сегашниот ќорсокак – и дали планот, кој се нарекува „француски“ или „план на Макрон“, всушност може да биде прифатлив и за Софија и за Скопје. Веќе се најавени напорите на францускиот претседател да се сретне со софиските лидери за ова прашање – нивниот последен телефонски контакт датира од пред само неколку дена. Иако второстепено, во овој случај мора да го имаме предвид и фактот дека германскиот канцелар Олаф Шолц веројатно не би бил особено среќен доколку францускиот план функционира без видливо германско учество.
Вицеканцеларот Волфганг Бухнер многу јасно стави до знаење: „Фокусот ќе биде ставен на европската перспектива на Западен Балкан и придонесот на Германија за подобрување на регионалната соработка и надминување на билатералните блокади“. (Обратете посебно внимание на термините „германски придонес“ и „билатерални блокади“.)
Но, што значи т.н. „Планот на Макрон“? Францускиот претседател најверојатно ќе понуди патоказ кој ќе им помогне на Софија и Скопје да излезат од парализата без губење на формата. На пример: по експлицитен договор со Европскиот совет, Бугарија би ја укинала блокадата овој месец (во рамките на француското претседателство со ЕУ), бидејќи … Македонија би се обврзува да ги исполни барањата на Бугарија што е можно поскоро; Во втората фаза наесен, Европскиот совет оценува дали се исполнети условите на Бугарија од законодавната и извршната власт во Скопје и ако има позитивен резултат – дава зелено светло за преговори за членство на … Македонија во ЕУ.
Таквото сценарио има предност што го ангажира Европскиот совет како чесен арбитер, а Софија и Скопје едноставно треба да покажат дека нивните добри намери не се само зборови. Се разбира, националистите во … Македонија веднаш ќе скокнат против „бугарскиот диктат“ кон нивниот Устав и суверенитет, а нивните слични националисти во Бугарија – против опасноста Бугарија да остане без инструментот за контрола. Но, со повеќе здрави нерви и душевен мир, националистичките крици можат да се издржат. Далеку посериозна е опасноста од продлабочување на јазот во владината коалиција во Софија и од конечно консолидирање на претседателската позиција.
Кон оваа позадина, многу е можно Владата во Софија, особено по напуштањето на ИТН, повторно да го пренесе жешкиот компир во Националното собрание, како што се случи со испораката на оружје за Украина (што исто така ќе биде на дневен ред на разговорите меѓу Шолц и бугарскиот премиер Кирил Петков). Ако/кога тоа се случи, позицијата на ГЕРБ и ДПС во парламентот може да биде одлучувачка. Токму во овој момент двете бугарски опозициски партии можат да бидат под поволно влијание од нивните „сестри“ од соодветните европски партиски семејства. А особено да се потсетиме на топлите врски на ГЕРБ со германската ЦДУ, чиј нов претседавач Фридрих Мерц може да се вмеша и во обидите да се излезе од блокадата и за таа цел да разговара со Бојко Борисов. Нормално, социјалдемократот Олаф Шолц логично ќе го застапува истото во неговите контакти со БСП и Корнелија Нинова, кои учествуваат во Владата во Софија. И во неговиот разговор со бугарскиот претседател Румен Радев по средбата со Петков.
Што можеше да побара Кирил Петков?
Така се враќаме на посетата на германскиот канцелар на Софија. Секој реалистичен мислител веднаш ќе си го постави прашањето: Зарем Софија нема да бара нешто како награда за нејзиниот евентуален попуст? И секој бугарски премиер природно ќе го стори тоа. Кирил Петков би можел, на пример, да побара помош од Германија за решавање на проблемот со недостигот на гас – темата енергетска безбедност официјално е на дневен ред на средбата лице в лице. Потрошувачката на гас во Бугарија е толку безначајна во споредба со германската што Берлин лесно може политички да помогне. И ако наесен, а особено во зима, бугарските граѓани добијат можност да се греат на евтин гас, тоа ќе помогне да се надминат фантомските болки и паранојата поврзани со преговорите со ЕУ со … Македонија.
Конечно, да потсетиме уште една работа: едно е почетокот на преговорите, а сосема друго е влезот во ЕУ. За тоа сведочи очигледниот пример со Турција, која преговорите за членство во ЕУ ги започна во далечната 1999 година. А до влез во ЕУ се уште светлосни години.
