Кирил МИНОСКИ
БДП, Инфлација, Цени на Недвижнини и Демографија – Како да се справиме со предизвиците?
Градежништвото традиционално има значајна улога во поттикнувањето на економскиот раст. Меѓутоа, со растот на цените на недвижнините за речиси 30% во последната година, се појавуваат сериозни ризици кои не смееме да ги игнорираме.
Ризик од инвестициски балон
Високите цени на недвижнините може да доведат до создавање на инвестициски балон. Слично на глобалната економска криза во 2008 година, кога крахира пазарот на недвижнини, таквата ситуација може да предизвика рецесија и финансиски турбуленции.
Рентиерско наспроти претприемачко однесување
Зголемените цени на становите и трошоците за изнајмување ги стимулираат рентиерските практики – инвестирање во недвижнини за издавање, наместо во продуктивни економски активности. Ова го поткопува претприемачкиот дух, што има долгорочни негативни последици врз економскиот раст.
Инфлацијата и реалниот БДП
Инфлацијата го зголемува номиналниот БДП, но тоа не секогаш значи вистински раст на економијата. Високата инфлација ја намалува куповната моќ и доведува до несигурност кај инвеститорите, што ги поткопува долгорочните економски перспективи.
Демографски предизвици
Македонија се соочува со сериозни демографски проблеми – намален наталитет и стареење на населението, што дополнително го оптоварува пензискиот фонд. Решавањето на овие прашања мора да биде приоритет на државата.
Решение: Пристапно домување за младите
За да се обезбедат услови за демографски раст, потребно е итно решавање на проблемот со високите цени на становите. Денес, просечно семејство со двајца вработени мора да работи еден и пол работен век за да купи стан.
Што може да направи државата?
Стимулирање изградба на пристапни стамбени комплекси: Изградба на станови на државно земјиште за да се зголеми понудата и намали цената по квадратен метар.
Олеснување на пристапот до хипотеки: Поттикнување субвенционирани кредити за млади семејства.
Демографски политики: Програми кои ќе го поттикнат наталитетот и ќе обезбедат одржлив развој на економијата.
Цените на недвижнините, инфлацијата и демографските промени се тесно поврзани со економската стабилност на земјата. Неопходни се мерки кои ќе обезбедат економска и демографска одржливост.
